Giriş: Düzenleme rüzgârı esiyor
2025 yılı itibarıyla Türkiye kripto para piyasasında köklü bir dönüşüm yaşanıyor. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından 13 Mart 2025 tarihinde yayımlanan III-35/B.1 ve III-35/B.2 sayılı tebliğler, kripto varlık hizmet sağlayıcılara (CASP) ilişkin kurumsal, operasyonel ve sermaye yeterliliği gereksinimlerini net biçimde düzenliyor. Bu hamle, 2 Temmuz 2024 tarihinde çıkarılan 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu değişikliği ile başlayan yasal düzenleme sürecini tamamlayıcı niteliğinde.
Yeni düzenleme, kripto borsalarının ve saklama hizmeti sunan kuruluşların daha sıkı denetim altında çalışmasına, yatırımcı haklarının korunmasına ve kara para aklama ile finansal suçların önlenmesine odaklanıyor. Ancak bu değişikliğin yarattığı etkiler, özellikle küçük yatırımcılar ve yerli girişimler açısından kritik soru işaretleri yaratıyor.
Temel Düzenleme Unsurları
1. Lisanslama ve işletme izinleri
Tebliğler, CASP’ların faaliyet gösterebilmeleri için SPK’dan önce kuruluş izni, ardından işletme izni almalarını şart koşuyor. Bu sürecin ilk aşamasında yönetişim, iç kontrol, denetim, kurum içi risk yönetimi gibi kriterler değerlendirilecek.
Kuruluş sırasında şirketin anonim şirket statüsünde olması, payların nama yazılı olması ve sermayenin nakdi olarak ödenmesi gibi zorunluluklar getiriliyor.
2. Sermaye yeterliliği ve finansal yükümlülükler
Yeni düzenleme, platformların finansal dayanıklılığını artırmak amacıyla asgari sermaye şartları belirliyor. Örneğin kripto borsaları için 150 milyon TL, saklama kuruluşları için 500 milyon TL gibi sınırlar öne çıkıyor.
Buna ek olarak, müşteri varlıklarının kurum varlıklarından ayrılması (segregasyon), risk yönetimi sistemlerinin kurulması, finansal rezerv bulundurulması gibi zorunluluklar getiriliyor.
3. İşleyiş kuralları, yasaklar ve şeffaflık
- Platformlar imar dışı faaliyetler, depo toplama, marjin / kaldıraçlı işlemler gibi bazı faaliyetlerle sınırlanıyor.
- Reklamlarda yanıltıcı ifadeler kullanmak, getiri garantisi sunmak, yüksek ödüllü yönlendirme kampanyaları yapmak yasaklanıyor.
- Platformlar müşteri işlemlerini düzenli kayıt altına almak, risk bildirimlerini kullanıcılara iletmek ve SPK’ya rapor sunmakla yükümlü.
- Yabancı platformların Türkiye’de vatandaşlara hizmet vermesi, Türkçe web sitesi açması, reklam yapması gibi durumlar “Türkiye’ye yönelik hizmet sunumu” sayılarak düzenleme kapsamına alınacak.
4. Bilgi sistemleri ve denetim zorunlulukları
Tebliğ 3 ve Tebliğ 4’le birlikte, CASP’lar bilgi sistemleri bağımsız denetimine tabi olacak Denetim raporları yıllık olarak SPK’ya iletilecek.
Ayrıca sistem güvenliği, siber saldırılara karşı koruma ve veri güvenliği önlemleri de zorunlu hale geliyor.
5. İşlem bildirimleri ve kimlik doğrulama
2025’in başından itibaren getirilen yeni AML (kara para aklama) kuralları gereği, 15.000 TL üzeri kripto para işlemlerinde kimlik doğrulaması zorunlu tutulacak. Ayrıca kayıtlı olmayan veya anonim cüzdanlarla yapılan işlemler “yükümlülük doğuran işlem” olarak değerlendirilecek.
Yurt dışı kaynaklı transferlerde “travel rule” benzeri mekanizmalar devreye girecek, gönderici-alıcı bilgilerinin paylaşılması ve doğrulanması gerekecek.
Finans Bakanı Mehmet Şimşek tarafından yayımlanan açıklamalara göre, kripto çekim işlemlerinde 48–72 saat bekletme süreci uygulanabilecek; ayrıca stablecoin transferleri için günlük 3.000 USD, aylık 50.000 USD sınırı gündemde.
Vergilendirme: Belirsizlikler ve beklentiler
Yeni düzenleme, henüz kripto varlıkların vergilendirilmesine ilişkin kapsamlı bir çerçeveyi kesin olarak ortaya koymuyor. Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) halen kripto kazançları, “gayri maddi hak”, “menkul kıymet benzeri” veya “emtiaya benzer” unsurlarla ilişkilendirerek yorumluyor.
Ancak 2025’te beklenen bazı düzenleme eğilimleri şöyle:
- Alım-satım kazançlarının belli bir eşik üzerinden beyan ve vergiye tabi tutulması
- Staking, yield farming, NFT satışları gibi gelir kaynakları için özel vergi düzenlemeleri
- Platformların ve yatırımcıların vergi bildirim sorumluluklarının netleşmesi
- Vergiden muaf tutularak küçük yatırımcıların korunması (örneğin yıllık belirli tutarın altındaki kazançların istisna sayılması)
- Geriye dönük vergi tarhiyatının sınırlandırılması, ancak kayıt ve belge düzeninin sıkı tutulmasının önemi vurgulanması
EY Türkiye’nin analizine göre, SPK denetimi kapsamında vergi kanunlarında yapılacak değişiklikler sürecin kilit noktası olacak
Yatırımcı ve Piyasa Dinamiklerine Etkisi
Güven ve kurumsallaşma
Yeni düzenleme, kripto piyasasında şeffaflığı artırarak yatırımcı güvenini güçlendirme potansiyeli taşıyor. Sistemin düzenli denetime tabi olması, platformların kaynak ayrımı yapması ve müşteri haklarının korunmasına dair zorunluluklar, yatırımcıların piyasaya olan güvenini artırabilir.
Kurumsal oyuncular için Türk pazarı daha cazip hale gelebilir; çünkü net düzenleme, belirsizlikleri azaltarak operasyonel planlama imkânı sunar.
Sınırlandırıcı maliyet ve bariyerler
Ancak özellikle küçük işletmeler, yeni sermaye koşulları ve uyum maliyetleriyle zorlanabilir. 150 milyon TL gibi sermaye şartını karşılamak bir startup için yüksek bir eşiği temsil edebilir. Ayrıca denetim yükümlülükleri, bilgi sistemleri masrafları ve uyum süreçleri maliyeti artırabilir.
Bazı platformlar, düşük işlem hacimli kullanıcıları ya da küçük token projelerini listelemekten kaçınabilir. Rekabetin daha çok büyük firmalar arasında yoğunlaşması riski doğabilir.
İşlem hacmi, likidite ve inovasyon
Düzenlemenin ilk dönemlerinde borsalarda işlem hacmi geçici olarak düşebilir; kullanıcılar uyum sürecini bekleyebilir. Ancak uzun vadede düzenli ve güvenli bir piyasa yapısı, likiditenin artmasına yardımcı olabilir.
İnovasyon açısından marjin, türev ve likidite havuzu (DeFi) gibi ileri düzey ürünlerin düzenleme kapsamında net biçimde tanımlanmaması, bu alanlarda yeni girişimlerin risk almakta çekingen davranmasına neden olabilir.
Yabancı platformlarla rekabet
Yabancı menşeili borsaların Türkiye’de doğrudan faaliyet göstermesi yasaklanabilir ya da düzenlemeye tabi tutulabilir. Bu durum yerli platformlara avantaj sağlayabilir. Ancak aynı zamanda kullanıcıların hâlihazırda kullandıkları yabancı platformlarda karar değişikliğine gitmeleri söz konusu olabilir.
Vergi yükü ve kazanç beklentisi
Vergi düzenlemesinin belirsizliği yatırımcıları tedirgin edebilir. Yüksek vergi oranları, özellikle kısa vadeli yatırımcıları piyasadan uzaklaştırabilir. Vergi teşvikleri ya da muafiyetler sunulmazsa, spekülatif işlemler azalabilir.
Uygulama takvimi ve kritik tarihler
| Dönem / Tarih | Beklenen Zorunluluk / Olay |
|---|---|
| 2 Temmuz 2024 | 7518 sayılı SPK değişikliği yürürlüğe girdi. |
| 13 Mart 2025 | SPK tarafından III-35/B.1 ve III-35/B.2 tebliğleri yayımlandı. |
| 31 Mart 2025 | Platformların kurumsal yapılanmasını tamamlaması, risk bildirim ve politika belgelerini hazırlaması bekleniyor. |
| 30 Haziran 2025 | Faaliyette olan platformların işletme lisansı için başvuru, personel yeterliliği ve altyapı tamamlama süreci. |
| 31 Aralık 2025 | Platformların saklama anlaşmalarını tamamlaması, müşteri sözleşmelerini yenilemesi, SPK ile mutabakat sağlaması bekleniyor. |
Bu takvim, düzenleyici geçiş sürecinin kademeli olarak hayata geçirilmesini öngörüyor. KriptoMagic.com olarak, her gelişmeyi dikkatle izleyeceğiz ve sizlere güncel bilgi aktaracağız.
Kritik Uyarılar: Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- Kayıt dışı platformlardan kaçının: Lisanslı ve SPK denetiminde olmayan platformlarla işlem yapmak cezai risk doğurabilir.
- İşlem hacmi limitlerine dikkat: 15.000 TL üzeri işlemler kimlik kontrolüne tabi olduğundan, kullanıcıların KYC süreçlerini tamamlama zorunluluğunu göz önünde bulundurması gerekir.
- Vergi bildirim hazırlığı: Geçmiş döneme ait kar-zarar tablolarınızı ve kayıtlarınızı şeffaf tutun; ileride olası vergi yükümlülükleriyle karşılaşmamak için belge düzenine dikkat edin.
- Token seçimi ve listelenme kriterleri: Platformların yeni listelenme kriterlerine uyan projeler tercih edilmeli; yüksek riskli veya belirsiz projeler daha denetimli bir süreç ile değerlendirilebilir.
- Kurum ve girişim stratejileri yeniden gözden geçmeli: Yeni piyasa koşullarına uygun altyapı, güvenlik, mali planlama ve uyum stratejisi oluşturulmalı.
Sonuç
2025’te Türkiye’nin kripto para piyasasına getirdiği yeni düzenleme rejimi, sektörü tamamen yeni bir döneme taşıyor. SPK’nın yayımladığı tebliğler, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kurulumundan sermaye gereksinimlerine, operasyonel uygulamalardan bilgi sistemleri denetimine kadar geniş kapsamlı hükümler içeriyor. Yatırımcılar açısından bu düzenleme, öngörülebilirlik ve güven ortamı yaratma potansiyeli taşırken, maliyet, uyum yükü ve giriş bariyerleri gibi riskleri de barındırıyor.
KriptoMagic.com olarak, bu yeni dönemin sancılarını ve başarılarını yakından takip edeceğiz. Sitemizi takip etmeye devam ederek güncel analizlerimize ulaşabilirsiniz.
