1) Yasal Çerçeve: “Al-sat serbest, ödeme değil”—ve artık lisans şartı
Türkiye’de kripto satın alma, satma ve elde tutma faaliyetleri hukuken serbesttir; ancak kriptonun ödeme aracı olarak kullanımı 16 Nisan 2021 tarihli TCMB Yönetmeliği ile yasaktır. Bu yasak 2025’te de geçerliliğini koruyor.
2025’te fark yaratan unsur, SPK’nın kripto varlık hizmet sağlayıcılarını (KVHS) açıkça kendi düzenleme ve denetim yetkisi altına alması ve ikincil düzenlemeleri (tebliğler) yayımlamış olmasıdır. Bu sayede platformlar için lisans, asgari sermaye, iç kontrol, bilgi güvenliği ve müşteri varlık koruması gibi gereklilikler netleşti.
Buna paralel şekilde MASAK, “Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar Rehberi” ve **“Sıkılaştırılmış Tedbirler Rehberi”**ni 30 Eylül 2025’te güncelledi. Yeni çerçeve, hesap açılışında görüntülü kimlik tespiti (video-KYC) ve belirli dönemlerde canlılık testleri gibi daha katı doğrulama adımlarını şart koşuyor.
Ne anlama geliyor?
- Müşteri kabul süreçleri zorlaşsa da güven ve uyum (compliance) puanı yüksek platformlar öne çıkacak.
- Lisanssız aracıların alanı daralıyor; yerli yatırımcı, SPK kapsamındaki platformlara doğal bir kayış gösterecek.
2) AML/CTF Gündemi: “Travel rule”, bekleme süreleri ve stablecoin limitleri
2025 yazında Hazine ve Maliye yönetimi, kara para aklama ve yasa dışı bahis gelirlerinin kripto üzerinden dolaşımını frenlemek için işlem şeffaflığı ve kimlik paylaşımı (travel rule) uygulamalarını sıkılaştıracağını duyurdu. Travel rule uygulanmayan çekimlerde 48–72 saat bekleme, stablecoin transferlerinde günlük 3.000 dolar, aylık 50.000 dolar limit gibi adımlar gündeme geldi. Bu adımların amacı, kripto transferlerinin kaynağını ve alıcısını doğrulayan zincir üstü-zincir dışı veri eşleşmesini garanti etmek.
MASAK rehberi güncellemeleri de görüntülü doğrulama ve risk bazlı sıkılaştırılmış tedbirler ile bu sıkılaşmayı destekliyor. Bu tablo, Türkiye’nin AB MiCA ve OECD CARF ile uyumlaşma hedefiyle de örtüşüyor.
3) Vergi Başlıkları: İşlem vergisi masada; beyan kültürü güçleniyor
Vergi tarafında, 2024’ten bu yana hisse ve kripto alım-satımına düşük oranlı “işlem vergisi” getirme hazırlıkları kamuoyuna yansıdı; ekonomi yönetimi bütçe disiplini ve fiyat istikrarı amacıyla bu düzenleme üzerinde çalışıldığını açıkladı. 2025 itibarıyla nihai oran ve kapsam için resmi süreçlerin tamamlanması beklenirken, kurumlar için asgari vergi gibi eşlik eden başlıklar da gündemde kaldı.
Büyük resimde Türkiye, OECD’nin Crypto-Asset Reporting Framework (CARF) standartlarına uyum çalışmalarını yürütüyor. Bu, sınır ötesi kripto işlemlerinde raporlama ve bilgi paylaşımını artırarak vergi kaçakçılığına karşı uluslararası iş birliği sağlayacak. Yatırımcı açısından bu; beyan ve kayıt düzeninin daha dijital, karşılaştırılabilir ve denetlenebilir hale gelmesi demek.
Yatırımcı için pratik sonuçlar
- Kazanç türlerine göre (değer artış kazancı, ticari kazanç vb.) farklı vergisel yorumlar söz konusu olabilir; düzenleme netleştikçe beyan sorumluluğu somutlaşacak.
- Kayıt/beyan düzeni şimdiden benimsenmeli; işlem geçmişi, fiat on/off-ramp belgeleri, saklama kanıtları arşivlenmeli. (Güncel mevzuat yayımlandıkça kriptomagic.com üzerinden sade özetler sunacağız.)
4) Benimseme ve Yatırımcı Profili: “Mainstream”e geçişin verileri
Yerli yatırımcı tabanı genişliyor ve çeşitleniyor. Paribu’nun 9 Ekim 2025’te açıkladığı “Kripto Para Bilinirlik ve Algı Araştırması 2025” sonuçlarına göre, kriptoyla işlem yapanların oranı bir yılda %27’den %31’e yükseldi; yani her 3 kişiden 1’i kriptoyla işlem yapmış durumda. Yeni başlayanların %20’si son 6 ay içinde piyasaya girdi; en yüksek yoğunluk 25–34 yaş aralığında.
Küresel bağlamda, Chainalysis 2025 verileri Türkiye’nin küresel benimseme endeksinde üst sıralarda konumlandığını gösteriyor; yerel haber özetlerine göre Türkiye 14. sırada raporlandı. Bu, perakende (grassroots) benimsemenin güçlü ve istikrarlı seyrettiğine işaret.
Davranış kalıpları
- Stablecoin kullanımı enflasyona karşı kısa vadeli değer koruma ve TL-USD köprüsü olarak öne çıkıyor.
- BTC/ETH dışındaki varlıklarda hikâye-odaklı (narrative) dönüşler (ör. RWA, AI, L2) perakende ilgisini periyodik olarak artırıyor; ancak regülasyon sıkılaşması ile likidite geçişkenliği de artıyor. (Global akımlara ilişkin yöntemsel çerçeve için Chainalysis 2025 rapor serisine bakılabilir.)
5) Piyasa Altyapısı: Lisanslı platformlar, saklama ve sigorta dinamikleri
SPK kapsamına giren platformlar için müşteri varlıklarının ayrıştırılması, bilgi güvenliği ve iç denetim mekanizmaları zorunlu hale geldi. Bu, müteselsil sorumluluk, saklama mimarisi (soğuk/çoklu imza/kurumsal saklama) ve siber olay anında tazmin/sigorta gibi konuları gündemin üst sırasına taşıyor. Lisanslı borsaların sigorta limitleri, saklama sağlayıcıları ve proof-of-reserves uygulamaları yatırımcı seçiminde yeni “fiyat dışı” kriterler olacak.
MASAK’ın video-KYC ve sıkılaştırılmış tedbir güncellemeleri, özellikle yüksek riskli işlemlerde daha sert izleme, bildirim ve bloke akışlarını tetikliyor. Platform-lar arası travel rule entegrasyon kalitesi ise çekim hızı ve kullanıcı memnuniyeti üzerinde belirleyici.
6) 2025–2026 İçin 6 Öngörü: Yatırımcı ne beklemeli?
- Vergi netleşmesi ve beyan: İşlem vergisi ve/veya kazanç vergisi uygulamasının resmileşmesi yatırımcıda beyan kültürünü standartlaştıracak. (Arşiv ve dokümantasyon kritik kalmaya devam edecek.)
- Lisansa göç: SPK tebliğleriyle birlikte lisanslı yerli platformlara geçiş hızlanacak; yabancı-yerli farkı uyum ve hizmet kalitesi üzerinden okunacak.
- Stablecoin rejimi: Limitler/raporlama sıkılaşırsa stablecoin akışları daha çok KYC’li kanallara kayacak; P2P kanalların payı uyum riskine bağlı dalgalanabilir.
- Kurumsal saklama ve sigorta: Kurallar netleştikçe kurumsal saklama (custody) çözümleri talep görecek; sigorta ve PoR yatırımcı güveninde fiyat kadar etkili olacak.
- CARF uyumu: Sınır ötesi transferlerde otomatik bilgi değişimi arttıkça vergisel arbitrage alanı daralacak; beyana uyum maliyeti kısa vadede artsa da uzun vadede hukuki belirsizlik azalacak.
- Benimseme tabanının derinleşmesi: Perakende katılım payı yüksek seyretse de, lisanslı yapı + vergi netliği kombinasyonu kurumsal oyuncuların Türkiye’ye bakışını iyileştirebilir. Benimseme endeksinde üst sıralarda kalma olasılığı yüksek.
7) Yatırımcı İçin Uyum Kontrol Listesi (Hızlı)
- Lisans & Uyum: SPK lisansı, MASAK süreçleri, PoR raporlaması, sigorta kapsamı.
- KYC/Çekim Dinamikleri: Video-KYC, travel rule, 48–72 saat bekleme olasılığı; stablecoin limitleri.
- Vergi Hazırlığı: Tüm işlem kayıtları, banka dekontları, cüzdan-borsa transfer dökümleri, mali müşavir danışmanlığı; CARF ile çapraz kontrol riskleri.
- Risk Yönetimi: Portföyde BTC/ETH çekirdeği, stablecoin köprüsü; altcoinlerde pozisyon büyüklüğünü kademeli artırma; kaldıraçta azami disiplin. (Davranışsal veriler Paribu çalışmasında yeni katılımların arttığını gösteriyor.)
8) Sonuç: Regülasyon olgunlaşıyor, yatırımcının “oyun planı” netleşiyor
Türkiye, “al-sat serbest, ödeme yasak” ilkesi üzerine inşa edilmiş bir düzeni 2025’te lisans, KYC/AML ve yakında vergilendirme ile olgunlaştırıyor. MASAK ve SPK’nın art arda attığı adımlar, platform kalitesini ve yatırımcı korumasını yükseltiyor. Vergi netliği sağlandığında, beyan kültürü standarda oturacak ve kurumsal katılımın zemini güçlenecek. Benimseme verileri, perakende tabanın genişlemeye devam ettiğini gösteriyor; bu ivme korunursa, Türkiye’nin küresel endekste üst dilimde kalması olası görünüyor. Güncel düzenlemeleri, sade ve adım adım anlatımlarla kriptomagic.com üzerinden takip edeceğiz.
