Türkiye’de Kripto Vergisi Değişiyor mu? Yeni Yasa Önerisi
Giriş
Kripto para dünyasında belirsizlik hâlâ sürerken, Türkiye’de vergi düzenlemeleri konusunda önemli bir eşiğe gelinmiş durumda. Uzun süredir tartışma konusu olan kripto varlıkların vergilendirilmesi, 2024’te yürürlüğe giren Sermaye Piyasası Kanunu değişikliği ile hukuki zemine oturtulmaya çalışıldı. Ancak yatırımcılar hâlâ “kripto vergi değişiyor mu?” sorusuna net cevap arıyor. KriptoMagic.com olarak bu haberimizde, yeni yasa önerisinin detaylarını, olası vergi ayak izlerini, uygulama takvimini ve sektörde yaratabileceği etkileri mercek altına alıyoruz.
Mevcut Durum: Türkiye’de Kripto Vergisi Nasıl?
Yasal Boşluk ve Geleneksel Vergi Rejimi
Şu an itibarıyla Türkiye’de kripto varlıklardan elde edilen kazançlar için net bir vergi rejimi mevcut değildir. Mevcut vergi kanunlarında kripto paralar “menkul kıymet”, “emlak”, “ticari gelir” ya da “diğer sermaye varlıkları” gibi başlıklara açıkça dahil edilmemiştir. Bu durum verginin kanuniliği ilkesi açısından bir belirsizlik doğurur.
Bununla birlikte, kripto platformlarının elde ettiği komisyon gelirleri kurumlar vergisine tabidir; KDV açısından da bu platformların hizmet gelirleri incelemeye tabidir.
7518 Sayılı Kanun ve SPK Yetkisi
2 Temmuz 2024 tarihinde yürürlüğe giren 7518 sayılı Kanun ile, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (borsalar, platformlar) SPK düzenlemesi ve denetimine tabi olmaları kararlaştırıldı. Bu kapsamda, hizmet sağlayıcıların altyapı kriterleri, sermaye yeterliliği, faaliyet izinleri ve saklama usulleri gibi pek çok husus ikincil tebliğlerle belirleniyor
Ancak dikkat çeken nokta: bu kanunda yatırımcılardan doğrudan vergi alınmasına ilişkin bir hüküm yer almıyor. Yasa ile yalnızca platformlara yeni yükümlülükler ve izin şartları getiriliyor.
Transfer Limitleri ve MASAK Düzenlemeleri
Kripto varlıkların transfer işlemlerine ilişkin sınırlar da yakın zamanda düzenlendi. Özellikle stable coin (değeri başka bir para birimine sabitlenen kripto) çekimleri için günlük 3.000 dolar ve aylık 50.000 dolar limiti uygulaması getirildi. Ayrıca platformlar, transfer işlemlerini alım/takas/yatırım işleminden en az 48 saat sonra gerçekleştirme zorunluluğuna tabi kılındı.
MASAK düzenlemeleri kapsamında, kripto platformları müşteri kimlik bilgisi, işlem kaynağı, fonların kaynağı gibi bilgiler için daha sıkı veri toplama zorunluluklarına tabi oldu.
Bu adımlar “vergiden ziyade denetim ve takip” amacı taşıyan düzenlemeler olarak değerlendiriliyor.
Yeni Yasa Önerisi: Neler Öneriliyor?
Kanun Teklifi Gündemde
Kripto varlıklarla ilgili düzenlemeler içeren bir kanun teklifi TBMM’ye sunulmuş durumda. Bu tasarıyla birlikte sadece platformların değil, kullanıcıların da vergi yükümlüğüne tabi tutulabileceği bir sistem öngörülüyor. EY tarafından hazırlanan analizlere göre, bu teklif kripto varlıkları tanımlıyor, SPK’ya yetki veriyor ve vergilendirme rejimini de kapsama almayı hedefliyor.
Vergi Modellemesi Önerileri
Yeni yasa önerileri arasında en çok üzerinde durulan modeller şunlar:
- Dijital Varlık Vergisi Modeli
Kripto işlemlerinden her alım-satım üzerinde düşük oranda (%0,1–%0,5 gibi) bir kesinti alınması. Bu kesinti stopaj şeklinde platformlar aracılığıyla tahsil edilerek yatırımcı beyanı ortadan kaldırılabilir. - “Dijital Kazançlar” Gelir Unsuru Ekleme
Gelir Vergisi Kanunu’na “Dijital Varlık Kazançları” başlıklı yeni bir gelir unsuru eklenerek, kripto işlemlerinden elde edilen kazançlar gelir vergisi kapsamında değerlendirilebilir. - Stopaj veya İşlem Vergisi Zorunluluğu
Alım-satım işlemlerinde stopaj kesinti ya da işlem vergisi aracılığıyla devletin gelir sağlaması planlanıyor. Bu model, kayıt dışılığın azalmasına da katkı sağlayabilir. - İstisnalar ve Muafiyetler
Küçük yatırımcıların yükünü hafifletmek için belirli tutarların muaf tutulması ya da belli bir süre elde tutanlara muafiyetler getirilmesi de öneri setinde yer alıyor.
Uygulama Süreci ve Geriye Dönük Tarhiyat
Yeni yasanın 2025 içinde yasalaşması halinde, uygulamanın 2026 başında yürürlüğe girmesi bekleniyor. Kanun tekliflerinde geriye dönük vergi tarhiyatı öngörülmüyor; yani geçmiş yıllara ait işlemler için vergi borcu doğması beklenmiyor. Ancak, belirsizlikler yatırımcıların geçmiş kayıtlarını net tutmalarını gerektiriyor.
Teknik ve Uygulama Zorlukları
Fiyat Tespiti ve Mükerrer İşlemler
Kripto paralar birçok farklı borsada taşınıyor; fiyat farkları ve işlem geçmişi karmaşıklığı vergi matrahının belirlenmesini zorlaştırabilir. Ayrıca aynı varlığın farklı hesaplarda saklanması, çapraz işlemler ve transferler vergilendirmeyi karmaşık hale getirebilir.
Kayıt Dışı İşlemler
Platform dışı cüzdan transferleri, P2P işlemler ve merkeziyetsiz (DeFi) protokoller vergi denetimini zorlaştıran büyük açılardır. Yasa tekliflerinin bu işlemleri de kapsaması gerekecek.
İdari Yükümlülük ve Sistemin Maliyeti
Vergi dairesi ve mali idare açısından yeni sistemin altyapısının kurulması, veri aktarım mekanizmalarının entegrasyonu, denetim kapasitesinin artırılması maliyetli olacaktır. Ayrıca platformlara veri paylaşma ve raporlama yükümlülüğü getirilmesi, teknik altyapıları olmayan küçük borsalar için zorlayıcı olabilir.
Uluslararası Uyumluluk
Kripto varlıklar sınır tanımayan yapıdadır. Türkiye, OECD, FATF ve diğer uluslararası standartlarla uyumlu bir vergi ve raporlama sistemi kurmak zorundadır. Ayrıca çifte vergilendirme, veri paylaşımı, yabancı borsalardaki gelirlerin takibi gibi konular açık bırakılmamalıdır.
Sektör ve Yatırımcılar Üzerindeki Muhtemel Etkiler
Yatırımcı Davranışları
Yüksek vergiler yatırımcıların kriptoya olan ilgisini azaltabilir. Öte yandan düşük oranlı bir vergi, yatırımcıların lisanslı platformlara yönelmesini teşvik edebilir.
Yerli Borsaların Avantajı
Stopaj ve dijital vergi modeli lisanslı yerli borsalar üzerinden işlem yapmayı daha cazip hale getirebilir. Bu, yabancı borsalara sermaye kaçışını bir nebze sınırlandırabilir.
Likidite ve Piyasa Hacmi
Ek vergi maliyetleri işlem hacimlerini düşürebilir, volatiliteyi artırabilir. Yatırımcıların işlem sıklığını azaltması beklenebilir.
Denetim ve Suç Önleme
Yeni düzenleme ile kara para aklama, vergi kaçırma ve dolandırıcılık riskleri daha etkin şekilde izlenebilir hale gelebilir. MASAK, SPK ve vergi daireleri arasındaki koordinasyon daha kritik olacak.
KriptoMagic.com’un Yorumu: Neden Bu Düzenleme Kaçınılmaz?
KriptoMagic.com olarak değerlendirmemiz: Türkiye, kripto ekosistemini kontrol altına almak, vergi gelirlerini artırmak ve yatırımcı güvenini tesis etmek adına bu düzenlemeye mecbur. Ancak, düzenlemenin dengeli olması, yatırımcıları caydırmaması ve teknik alt yapının sağlam olması şart. Mevcut boşlukların kapatılması elzem; ancak aşırı yüklemeli bir yapı sektörü sekteye uğratabilir.
Yeni yasa teklifi, özellikle platform lisanslaması + dijital vergi + veri paylaşımı üçlüsü üzerine kurulmuş görünüyor. Uygulama öncesi yatırımcıların bilgilendirilmesi, geçiş dönemi düzenlemeleri ve istisnaların açıkça tanımlanması kritik olacak.
Sonuç
Türkiye’de kripto vergisi hâlâ netleşmemiş bir konu olsa da, 2024’teki kanun değişikliği ve 2025’te TBMM’ye sunulan yasa teklifi bu sınırsız coğrafi ekonomiye yasal sınırlar çizmeye aday görünüyor. Yeni tekliflerle birlikte, dijital varlık kazançlarının gelir vergisine dahil edilmesi ya da işlem bazlı vergi uygulanması olasılığı güç kazanıyor. Uygulamanın 2026 başında yürürlüğe girmesi beklenirken, yatırımcıların ve platformların bugünden hazırlıklı olması gerekiyor. KriptoMagic.com olarak takipteyiz — bu alandaki gelişmeleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
