Türkiye’de Kripto 2025: Regülasyon, Vergi ve Borsalar
Türkiye kripto ekosistemi 2025’e; lisanslı borsa düzeni, sıkılaşan MASAK uyumu, sermaye yeterlilik şartları ve ödeme tarafında devam eden yasaklarla girdi. Piyasanın yönünü artık “tek boyutlu yasak–serbest” ikiliği değil; SPK lisans çerçevesi + MASAK uyum kuralları + olası vergi mimarisi belirliyor. Bu dosyada, kriptomagic.com okurları için 2025’in hukuki-zihni haritasını; regülasyonun somut maddeleri, vergi senaryoları ve borsaların yeni kurallar kitabı üzerinden derledik.
1) Çerçeve: SPK’nın tebliğleriyle gelen “lisanslı borsa” dönemi
13 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete ile iki temel düzenleme yürürlüğe girdi: III-35/B.1 “Kuruluş ve Faaliyet Esasları” ve III-35/B.2 “Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği”. Artık platformların anonim ortaklık yapısı, kurucu ve yönetici yeterlilikleri, bilgi sistemleri, dış hizmet alımı, iç kontrol–risk yönetimi gibi başlıklarda ayrıntılı bir norm seti var. Tebliğler, platformların faaliyete geçmeden önce SPK’dan izin almalarını, faaliyet süresince de tüm genel–özel şartları korumalarını zorunlu kılıyor.
Sermaye tarafında çıpa net: Borsalar (platformlar) için asgari 150 milyon TL, saklama kuruluşları için 500 milyon TL kuruluş sermayesi aranıyor; özsermayenin bu tabanın altına düşmemesi ve belirli likit rezerv gerekliliklerinin sağlanması şart. Bu, ölçek-ekonomi dışındaki küçük girişimlerin elenmesine, büyük oyuncuların ise operasyon güvenliği ve kullanıcı korumasında çıtayı yükseltmesine neden olacak.
SPK, başvuru/izin süreçlerini ve faaliyet gösteren kurumları kamuya açık listelerle duyuruyor; tasfiye sürecindekiler ayrı tutuluyor. Bu şeffaflık, kullanıcıların “lisanslı–lisanssız” ayrımını kontrol edebilmesini sağlıyor ve pazar disiplinini güçlendiriyor.
2) Ödeme tarafı değişmedi: Kripto ile ödeme yasağı sürüyor
Merkez Bankası’nın 16 Nisan 2021 tarihli yönetmeliği yürürlükte: Kripto varlıklar ödemelerde kullanılamaz; ödeme hizmeti ve e-para ihracında kripto varlıklar doğrudan ya da dolaylı kullanılamaz; ödeme/e-para kuruluşları kripto platformlarına para transferine aracılık edemez. 2025’te borsa–saklama lisansları gelse de “kripto ile mal/hizmet ödemesi” yasağı aynen devam ediyor. Tüketici ve satıcı tarafında “ödeme” kanalının kapanık oluşu, kullanım alanını yatırım–tasarruf ağırlığına yönlendiriyor.
3) MASAK uyumu: KYC, “travel rule”, şüpheli işlem, veri saklama
2025’te MASAK çizgisi somutlaştı: güçlü kimlik tespiti (gerekli hallerde görüntülü doğrulama), şüpheli işlem bildirim yükümlülüklerinin genişletilmesi, veri saklama–paylaşım yükümlülükleri ve transferlerde “travel rule” uygulaması. Uyumun hedefi, yasa dışı bahis/oltalama kaynaklı akışları kesmek ve zincir-üstü/kurumlar arası iz sürmeyi standartlaştırmak. Düzenleyici mesaj net: Uyumsuz platformlar idari–mali yaptırımlarla karşılaşır; “unhosted” cüzdan–platform transferleri dahil izleme ve gecikme pencereleri gündeme gelebilir.
Bu yaklaşım, Türkiye’nin FATF gri listeden çıkışı sonrası finansal suçlarla mücadelede çıpayı kriptoya da genişlettiğini gösteriyor; uluslararası yatırımcı güveni açısından da olumlu bir sinyal.
4) Borsalar için pratik etkiler: Pazar yeniden dizayn oluyor
- Sermaye ve özkaynak gereği: 150 milyon TL’lik asgari taban, sistemsel riskleri azaltmayı hedefliyor. Özsermayenin likit rezerv şartına bağlanması ise ani çekim dalgalarında operasyonel dayanıklılığı artıracak.
- Listeleme–saklama–transfer kuralları: III-35/B.2, listeleme ilkeleri ve saklama esaslarını tanımlıyor; “sıcak/soğuk cüzdan ayrımı, anahtar güvenliği, iş sürekliliği” gibi teknik başlıklar mevzuat kapsamına girdi.
- Dış hizmet alımı ve BT güvenliği: Dış kaynak kullanımının sınırları, bilgi sistemleri bağımsız denetimi, log–kayıt ve erişim kontrolleri gibi konular artık tebliğ metninde madde madde. Çağrı merkezi gibi çeper hizmetler serbestken, kritik çekirdek faaliyetler platform bünyesinde kalmak zorunda.
- Şeffaflık ve kullanıcıya görünürlük: SPK’nın “faaliyette bulunanlar/tasfiye” listeleri, kullanıcıların lisans durumunu teyit etmesine olanak sağlıyor; böylece platform seçimi daha rasyonel yapılabiliyor.
5) Vergi: Ne yürürlükte, ne masada?
Mevcut durum: 2025 itibarıyla kripto alım-satım kazançlarının beyan–matrah–oran sistemi konusunda yeknesak, kapsayıcı bir kanun hükmü yürürlüğe girmiş değil. Hazine ve Maliye tarafında hem işlem vergisi, hem de beyan esaslı gelir vergisi modelleri yıllardır tartışılıyor; ancak “bire bir kripto işlem vergisi” henüz nihaileşmiş ve yürürlüğe girmiş bir düzenleme olarak Resmî Gazete’de yer almadı. (2024’te hisse ve kripto işlemlerine yönelik “işlem vergisi” önerisi kamuoyuna yansımış, yeni paketlerde de tartışma sürmüştü.)
Ne bekleniyor? Türkiye, 2025 boyunca bütçe gelirlerini güçlendirmeye dönük stopaj/BSMV ve çeşitli vergi araçlarını başka alanlarda güncelledi; kripto tarafında ise teknik olarak uygulanabilir, adil ve denetlenebilir bir model arayışı öne çıkıyor. OECD uyumu ve yerel uygulama dikkate alındığında “beyan esaslı gelir vergisi + raporlama/mahsuben kesinti” kombinasyonu en olası senaryo olarak konuşuluyor; zira uluslararası örneklerde doğrudan “işlem üzerinden stopaj” kriptoda yaygın değil. Bu tartışmalar, 2025 vergi takvimine yayılan bir “taslak–istişare–nihai metin” çizelgesiyle ilerleyebilir.
Borsa ve kullanıcıya etkisi:
- Borsalar için veri paylaşımı, işlem raporlama ve kullanıcı bazlı özetleme yükümlülükleri kuvvetle muhtemel artacak.
- Kullanıcılar için fiş–ekstre–rapor üretimi ve maliyet–satış farkı takibi kritikleşecek; FIFO/LIFO gibi yöntemlerin mevzuatla netleşmesi bekleniyor.
- Stablecoin limitleri ve travel rule uyumunun masraflara yansımasıyla birlikte, zincir üstü transfer davranışlarında “borsa-içi netleştirme” trendi güçlenebilir.
6) Kullanıcı güvenliği: Saklama, anahtar, ayrıştırma
Yeni rejim, müşteri varlıklarının ayrıştırılması, saklama hizmetlerinin yetkili kurumlarca verilmesi ve soğuk cüzdan oranları gibi ölçütlerle kullanıcı varlığını önceleyen bir risk mimarisi kuruyor. Anahtar yönetimi, çoklu onay, hava boşluğu ve erişim yetkileri gibi teknik kontroller mevzuat metninde. KVMKS (Kripto Varlık Merkezi Kayıt Sistemi) ve bilgi sistemleri denetimi gibi süreçler, varlık-kayıt eşleşmesini güçlendiriyor. Bu, 2022–2023’te globalde yaşanan borsa iflasları ışığında Türkiye’nin “proof-of-reserves ötesi yasal zemine dayalı güvenlik” yaklaşımına geçtiği anlamına geliyor.
7) Borsalar arası rekabet: Türk Lirası on/off-ramp ve ürün çeşitliliği
Ödeme yasağı devam ederken TL on/off-ramp hâlâ bankalar üzerinden yürüyor. Borsaların rekabet alanı:
- Likidite derinliği ve emir defteri verimliliği,
- Ürün çeşitliliği (spot, vadeli, stake-benzeri ürünlerin yerel mevzuata uygun versiyonları),
- Listeleme şeffaflığı ve delist politikaları,
- Güvenlik ve müşteri desteği (24/7 Türkçe destek, şeffaf operasyon raporları),
- Ücret yapısı (hacim bazlı indirim, market-maker programları).
SPK lisanslı ekosistem, yabancı platformlardan gelen “kolay hesap aç” akımını frenlerken, yerli lisanslı oyuncuların Müşterini Tanı (KYC) ve seyahat kuralı uyumuyla öne çıkmasını sağlayacak. Bu, kullanıcıların “yerel—lisanslı—güvenli” üçgeninde kalmasını teşvik ediyor.
8) Kurumsal sermaye ve küresel bağlam
FATF gri listeden çıkış ve SPK çerçevesi, yerli–yabancı kurumsal aktörlerin Türkiye pazarına bakışını iyileştiriyor. Aracı kurum–portföy yönetimi dünyasıyla “tokenizasyon, RWA, saklama ve raporlama” kesişimleri somutlaşıyor. MASAK’ın çizdiği hat, özellikle stablecoin akışlarında şeffaflık ve kimlik doğrulama gereğiyle birlikte, kurumsal risk komitelerine netlik sağlıyor. Bu; bankalar, saklama kuruluşları ve finans gruplarının “kripto hizmet ortağı–teknoloji tedarikçisi–saklama” rollerini daha rahat üstlenmelerine zemin hazırlıyor.
9) Bireysel yatırımcı için 2025 kontrol listesi
- Lisans kontrolü: SPK’nın yayımladığı listelerde platformun durumunu teyit edin.
- Sözleşmeler–Ücretler: Çerçeve sözleşmesini, saklama koşullarını, çekim/transfer kısıtlarını ve ücret çizelgesini okuyun. (Travel rule kaynaklı gecikme/limit olasılıklarını dikkate alın.)
- Vergi hazırlığı: İşlem tarihçenizi dışa aktarın; maliyet yöntemini izleyin; yıl içi tasarruf/zarar telafisi için kayıt tutun. (Henüz kesinleşmiş bir işlem vergisi yok; tartışma sürüyor.)
- Ödeme yasağına dikkat: Kripto ile “doğrudan ödeme” Türkiye’de hâlâ yasak; kullanım alanınızı buna göre planlayın.
10) 2025’in geri kalanı: Yol haritası ve olası başlıklar
- İkincil düzenlemeler ve rehberler: SPK–MASAK–MKK üçgeninde uygulama tebliğlerinin güncellenmesi, KVMKS süreçlerinin olgunlaşması, bilgi sistemleri denetimi döngülerinin oturması bekleniyor.
- Vergi tarafı istişareleri: Gelir İdaresi ve Hazine’nin beyan–raporlama uyumlu bir model üzerinde meslek örgütleriyle istişare yürütmesi muhtemel. Amaç, adil, uygulanabilir, idari maliyeti yönetilebilir bir sistem.
- Adli–idari yaptırımlar: Yasa dışı bahis/aklama hatlarına karşı adli pakette kripto bağlantılı suç tiplerinin netleşmesi ve hesap–cüzdan dondurma süreçlerinin çerçevelenmesi gündemde.
Sonuç
2025’te Türkiye, kriptoyu “piyasa bütünlüğü ve yatırımcı koruması” ekseninde kurumsallaştırıyor. Ödeme yasağı sürse de SPK lisansları, sermaye–rezerv–BT güvenliği şartları ve MASAK uyumu ile güven zemini inşa ediliyor. Vergi cephesinde nihai model henüz yürürlük kazanmadı; ancak beyan–raporlama uyumu yüksek bir tasarımın öne çıktığı görülüyor. Borsalar için oyunun adı artık uyum, şeffaflık ve dayanıklılık; yatırımcı içinse lisans kontrolü, kayıt tutma ve güvenlik hijyeni. kriptomagic.com olarak, bu sürecin her adımını kullanıcı odaklı rehberlerle izlemeye devam edeceğiz.