Türkiye Kripto Kurallarını MiCA ile Uyumlu Hale Getiriyor

Türkiye, Kripto Kurallarını MiCA ile Uyumlu Hale Getirmeye Hazırlanıyor

Türkiye, kripto varlık düzenlemesinde köklü bir dönüşüme hazırlanıyor. Avrupa Birliği’nin “Markets in Crypto-Assets” (MiCA) regülasyonu, kripto piyasalarında şeffaflık, yatırımcı koruması ve risk yönetimini standartlaştırmayı hedefliyor. Türkiye de mevcut kripto varlık düzenlemelerini MiCA çerçevesiyle uyumlu hâle getirme sürecine girdi. Bu adım, hem global piyasalarda rekabetçi olmayı hem de yerli yatırımcı güvenini artırmayı amaçlıyor. Kriptomagic.com editörlerinin derlediği bilgilere göre, önümüzdeki dönemde TBMM’deki kanun tasarıları ve ikincil düzenlemeler, MiCA’nın birçok prensibini Türkiye’ye taşımayı hedefliyor.

Aşağıda bu dönüşümün detayları, fırsatları, riskleri ve yol haritası analiz edilmiş durumda.

MiCA Nedir, Neden Türkiye İçin Önemli?

MiCA (Markets in Crypto-Assets), Avrupa Birliği tarafından 2023 yılında kabul edilen ve kripto varlık piyasasını düzenleyen kapsamlı bir tüzüktür. AB içinde kripto varlık hizmet sağlayıcıları (CASP’ler) ve ihraççılar (CAI’ler) için düzenleyici yükümlülükler ve standartlar getirir. 

MiCA’nın temel hedefleri arasında:

• Yatırımcıların korunması ve piyasa bütünlüğünün sağlanması
• Kripto hizmet sağlayıcılarının lisanslama, şeffaflık ve operasyonel yükümlülüklerle mevzuata bağlanması
• Stabil kripto varlıklar (stablecoinler) için rezerv düzenlemeleri ve geri alım mekanizmalarının belirlenmesi
• AML/KYC yükümlülüklerinin sıkılaştırılması
• Operasyonel dayanıklılık, sistemik risk kontrolü ve bildirim yükümlülüklerinin getirilmesi

Yerinde uygulanması halinde MiCA, AB içinde kripto piyasalarında tek tip bir hukuki şemayı hayata geçirmeyi amaçlar. Bu sayede farklı ülkeler arasında düzenleme boşlukları azaltılır ve piyasa aktörleri için öngörülebilirlik sağlanır. 

Türkiye açısından MiCA referanslığı taşıyor: Zira Türkiye hâlihazırda kapsamlı bir kripto varlık düzenlemesine sahip değil, ancak MiCA standartları yerli düzenlemelere biçim verebilecek bir model teşkil ediyor. 

Türkiye’de Halihazırda Yürürlükte Olan Düzenlemeler

MiCA uyum sürecine geçmeden önce, Türkiye’nin mevcut kripto varlık düzenleme altyapısını bilmek önemli. Aşağıda, son yıllarda yapılan düzenlemeler ve mevcut durum:

SPK Kanun Teklifi ve Mevzuat Adımları

• 16 Mayıs 2024 tarihinde “Kripto varlıklarla ilgili Sermaye Piyasası Kanunu’nda değişiklik” içeren bir kanun teklifi TBMM Başkanlığı’na sunulmuştur. Bu tasarı ile kripto varlıklar, SPK düzenleyiciliğine bağlanacak ve tanımlamalar, ikincil düzenleme yetkileri gibi konularda değişiklik getirilecektir. 
• Bu teklifin yasalaşması halinde, SPK’nın kripto varlık hizmet sağlayıcılığı (KVHS) üzerindeki düzenleme ve denetim yetkisi artacak, ikincil düzenlemelere dayanarak sektöre yön verilecektir. 

Tebliğler ve Teknik Düzenlemeler

• “III-35/B.1 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ” ile bu kuruluşların kuruluş şartları, yönetişim yapıları, denetim ve kontrol mekanizmaları gibi altyapı unsurları düzenlenmiştir.
• “III-35/B.2 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ” ise işlem platformları, saklama, transfer ve sermaye yeterliliği esaslarını tanımlar. 
• Ayrıca, platformlar ve hizmet sağlayıcıları, Kripto Varlık Merkezi Kayıt Sistemi (KVMKS) ile entegre edilerek MKK üzerinden raporlama yapmakla yükümlü hâle getirilmiştir. 20 Haziran 2025 tarihine kadar birçok hizmet sağlayıcının bu sisteme başvuru yapması bekleniyor. 
• İlave olarak, platformların denetimi, işlem bildirimleri, veri saklama, kullanıcı hakları gibi konular önceki mevzuatta belirlenmiş sınırlar içinde düzenlenmiştir. 

Mevcut Durumun Sınırlılıkları

• Mevcut düzenlemeler, MiCA’nın kapsamındaki bazı önemli hususları tam olarak kapsamayabiliyor; özellikle stablecoin ihraççılığı, rezerv şeffaflığı ve geri alım yükümlülükleri gibi konularda boşluklar bulunuyor. 
• Ayrıca, platformların kurulum ve faaliyet izinleri hususunda SPK ikincil düzenlemeleri henüz tam olarak hayata geçirmemiş durumda. Bu nedenle, birçok kripto platformu hâlâ belirsizliklerle karşı karşıya. 
• Vergilendirme boyutu da ayrı bir düzenleme konusu olarak bırakılmış durumda; kripto kazançlar ve işlemler için net vergi çerçevesi hâlâ belirsiz.

MiCA İlkelerinin Türkiye Düzenlemesine Yansıtılması

Türkiye’nin MiCA ile uyum sürecinde hangi ilkeleri alabileceği, neleri değiştirmesi gerektiği önemli bir konu. Aşağıda bazı temel ilkeler ve potansiyel adaptasyon alanları:

1. Lisanslama ve Yetkilendirme

MiCA’da, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının (CASP’ler) lisans alması şartı vardır. Türkiye de aynı modelle, platformların, saklama hizmeti verenlerin ve kripto işlemlerle ilgili diğer aktörlerin SPK’dan lisans almasını zorunlu kılabilir. Bu adım, sektörün meşruiyetini güçlendirir.

2. Rezerv Şeffaflığı ve Denetim

Stablecoin ihraççılarının rezervlerini bağımsız denetimlerle belgelendirmesi, rezerv varlıklarının ayrı tutulması, yatırımcıya düzenli raporlama zorunluluğu gibi yükümlülükler MiCA’da bulunur. Türkiye’nin bu prensipleri düzenlemelerine dahil etmesi beklenir.

3. Geri Alım Hakları

MiCA, token sahiplerine, ihraççıdan nominal değer üzerinden geri alım (redemption) hakkı tanınmasını öngörür. Türkiye düzenlemesinde de bu hakların açıkça tanımlanması yatırımcı korumasını artırabilir.

4. AML / KYC / Finansal Suçlarla Mücadele

MiCA ile birlikte, kripto hizmet sağlayıcıları sıkı AML/KYC yükümlülüklerine bağlanır. Türkiye’de zaten bu alan MASAK ve 5549 sayılı kanunlar kapsamında düzenleniyor olsa da, MiCA standartlarına yakınlaştırma gerekebilir.

5. Operasyonel Dayanıklılık ve Siber Güvenlik

Kripto platformlarının sistemsel kesintilere, siber saldırılara karşı hazırlıklı olması, risk yönetimi, yedekleme, felaket kurtarma gibi önlemler MiCA’da öne çıkar. Türkiye düzenlemesinde bu gereksinimler netleştirilebilir.

6. Bildirim, Raporlama ve Uyum İzleme

MiCA, hizmet sağlayıcıların düzenleyici kurumlara düzenli raporlama yapmasını, olağanüstü durumlarda bildirimde bulunmasını şart koşar. Türkiye’nin ikinci düzenleme aşamasında bu mekanizmaları devreye alması muhtemel.

7. Cezai ve İdari Yaptırımlar

Uyumsuzluk durumunda para cezaları, faaliyet durdurma, lisans iptali gibi yaptırımlar MiCA’nın bir parçası. Türkiye düzenlemesinde benzer caydırıcılığın yer alması beklenmektedir.

Fırsatlar ve Riskler

MiCA ile uyumlu bir düzenlemeye geçiş hem avantajlar hem de zorluklar barındırıyor. Aşağıda bu fırsatlar ve potansiyel riskler yer alıyor:

Fırsatlar

• Yatırımcı güveninin artması: Net kurallar, şeffaflık ve denetim sistemi yatırımcılarda daha fazla güven yaratabilir.
• Uluslararası uyum ve entegrasyon: Türkiye’yi AB ile daha uyumlu hale getirmek, kripto girişimlerinin Avrupa ile iş yapmasını kolaylaştırabilir.
• Kurumsal ilgi: Kurumlar, düzenlenmiş piyasaya girmeye daha hazır olacak; likidite ve sermaye girişleri artabilir.
• İnovasyonu destekleme imkânı: Düzenleme belirsizliğinin azalması, yenilikçi projelerin (DeFi, tokenizasyon, finansal ürünler) gelişmesine alan açabilir.
• Pazar standartlarının yükselmesi: Uyum yükümlülükleri piyasada kalite baskısı oluşturur, kötü niyetli veya amatör aktörleri eler.

Riskler & Zorluklar

• Aşırı regülasyon riski: Düzenlemenin fazla sıkı olması, özellikle küçük ve orta ölçekli projelerin faaliyet göstermesini zorlaştırabilir. 
• Uygulama kapasitesi ve teknik altyapı: Denetleme, izleme, teknik altyapı ve gözetim sistemlerinin kurulması maliyetli olabilir.
• Geçiş süreci çakışmaları: Mevcut faaliyet gösteren platformların geçiş süreçlerinde hicaz ya da uyumsuzluk yaşaması.
• Platformların yurtdışına kayması: If düzenleme çok katı olursa, kripto hizmet sağlayıcıları daha serbest rejimlere yönelerek yurtdışı merkezli operasyona geçebilir.
• Vergi ve maliyet yükü: Uyum maliyetleri ve vergi yükleri, kullanıcı ve platformlar üzerinde yük yaratabilir.

Türkiye İçin Uyum Yol Haritası

Türkiye’nin MiCA ile uyumlu bir düzenlemeye geçerken izlemesi gereken adımlar aşağıdaki gibi önerilebilir:

1. Kanun metni revizyonu & Taslağın netleştirilmesi
   Meclise sunulan kanun teklifi üzerinde MiCA prensipleri doğrultusunda net iyileştirmeler yapılmalı; stablecoin, token türleri, ihraççılar ve hizmet sağlayıcılar tanımları netleştirilmeli.
2. İkincil düzenlemelerin ve tebliğlerin uyarlanması
   SPK ikincil düzenlemeleri (lisans kriterleri, sermaye yeterliliği, tebliğler) MiCA standartları ile uyumlu hâle getirilmeli ve yasal boşluklar kapatılmalı.
3. Geçiş süreci ve adaptasyon dönemi tanımlanması
   Platformlara ve hizmet sağlayıcılara belirli bir geçiş süresi tanınmalı; uyum süreci boyunca geçici lisans veya muafiyet mekanizmaları oluşturulmalı.
4. Denetim kapasitesinin güçlendirilmesi
   SPK, MASAK ve diğer kurumların teknik ve beşeri kapasitesi artırılmalı; kripto uzman personel istihdamı, eğitim ve iş birliği mekanizmaları etkinleştirilmeli.
5. Kayıt & veri altyapısı (KVMKS genişletilmesi)
   Kripto Varlık Merkezi Kayıt Sistemi altyapısı tam teşekküllü hâle getirilmeli; tüm platformlar entegrasyon ve bildirim sistemlerine bağlanmalı.
6. Yaptırımlar ve uyum teşviklerinin dengelenmesi
   Uyum teşvikleri (vergi indirimleri, geçici muafiyetler) ile cezai hükümlerin dengesi gözetilmeli; aşırı baskıcı yaptırımlardan kaçınılmalı.
7. Kamuoyu bilgilendirmesi & paydaş diyalogu
   Platformlar, proje geliştiricileri, yatırımcılar ve kamu kurumları arasında diyalog mekanizmaları kurulmalı; düzenleme taslakları kamuoyu ile paylaşılmalı.
8. Uluslararası iş birliği ve standart takip
   AB, IOSCO, FSB gibi kurumlarla iş birliği yapılmalı; MiCA dışı düzenleme gelişmeleri izlenmeli ve Türkiye’nin global standartlara paralel olmasına özen gösterilmeli.

Kriptomagic.com olarak, bu süreci yakından izliyor ve gelişmeleri adım adım takip ediyoruz.

Zaman Çizelgesi Öngörüsü

Bu takvim, global piyasalardaki belirsizlik, siyasi süreçler ve teknik kapasiteye bağlı olarak esneklik gösterebilir.

Sonuç: MiCA Uyumuyla Türkiye’nin Kripto Ekosistemi Evriliyor

Türkiye’nin kripto alanındaki düzenleme yolculuğu, MiCA standartlarıyla uyumlanma sürecine girmesiyle yeni bir evreye giriyor. Bu geçiş, doğru uygulanırsa yatırımcı güvenini artıracak, sektöre istikrar getirecek ve Türkiye’yi bölgesel bir kripto merkezi haline getirme potansiyelini taşıyor. Ancak, aşırı düzenleme riski, teknik kapasite eksikliği ve uygulama zorlukları gibi engellerin de dikkate alınması gerekiyor.

Kriptomagic.com olarak, bu dönüşüm sürecinin her aşamasını sizlerle paylaşacağız. Düzenlemeler yayınlandıkça analizlerimiz, yorumlarımız ve sektörel değerlendirmelerimizle güncel kalacaksınız.