Staking Getirileri 2025: LST/LRT Modelleri ve Riskler
2025, staking piyasasında “sıvı” yaklaşımın ana akım hâline geldiği bir yıl. Ethereum başta olmak üzere PoS ağlarında temel (base) staking getirileri düşük çift hanelerden uzak, istikrarlı ve zincir üzerindeki aktiviteye duyarlı seyrederken; LST (Liquid Staking Token) ve LRT (Liquid Restaking Token) modelleri, ek likidite ve katmanlı getiri (layered yield) fırsatlarıyla yatırımcıların odağında. Bu haberde, güncel getirileri, LST/LRT ekosisteminin olgunlaşma dinamiklerini ve 2025’in en çok konuşulan risklerini; ayrıca portföy yönetimi için uygulanabilir kontrol listelerini bir araya getiriyoruz. İçeriğin tamamı kriptomagic.com okurları için hazırlanmıştır.
2025’te temel görünüm: Getiriler nerede konumlanıyor?
Ethereum tarafında temel staking APR 2025 sonbaharında kabaca %2–4 bandında dalgalanıyor. Hafta başında yayımlanan bir “staking weekly” raporunda, 27 Ekim 2025 itibarıyla ağ genelinde ölçülen APR’nin %3,15 seviyesine, Lido’nun stETH 7 günlük ortalamasının ise %2,87 civarına yerleştiği görülüyor. Aynı rapor, toplam stake edilmiş ETH miktarını 35,7 milyon (yaklaşık %29,6 staking oranı) olarak not ediyor; giriş/çıkış kuyruklarının da güncel akışa göre yönetilebilir seviyelerde olduğunu işaret ediyor.
Özetle: 2025’te baz getiri, zincir aktivitesi ve mevzu (MEV + bahşiş) gelirlerine bağlı olarak 3 puan civarında salınırken; LST/LRT tarafında ek katmanlar sayesinde “nominal” getiri, doğru yapılandırılmış bir portföyde bunun üzerine marj koyabiliyor.
LST modeli: Likidite + basitlik
LST’ler (stETH, rETH, frxETH, wBETH vb.), stake ettiğiniz varlığa karşılık bir temsil token vererek pozisyonu DeFi’de serbestçe kullanmanızı sağlar. Başlıca avantajlar:
- Likidite: Varlıklar kilitli değil; borç alma/likidite sağlama gibi işlemlerde teminat olarak kullanılabilir.
- Basit entegrasyon: CEX/DeFi entegrasyonları, marj ve türev ürünler dâhil geniş ekosistem uyumu.
- Vergi/raporlama görece sade: Ülkeden ülkeye değişse de, çoğu yatırımcı baz getiriyi “staking ödülü” olarak sınıflandırır.
Piyasa ölçeği açısından 2025’te liquid staking kategorisi, varlık ve protokol bazında hâlâ en büyük alt segmentlerden biri olarak izleniyor; çeşitli piyasa analizleri LST pazarının milyarlarca dolar seviyesinde TVL ve önemli işlem hacimlerine ulaştığını gösteriyor.
Getiri profili: LST getirisi büyük oranda baz staking + MEV/bahşiş paylaşımına dayanır. Bu nedenle LST getirileri, doğrudan ağ aktivitesine bağlıdır ve dönemsel sıkışıklıkta artar, sakin dönemlerde düşer. Yakın döneme ait ölçümler stETH gibi büyük LST’lerde 7 günlük ortalamalarda %2–3 bandını işaret ediyor.
LRT ve restaking: Katmanlı getirinin cazibesi
LRT’ler (liquid restaking token) ve restaking yaklaşımı, stake edilmiş varlığı ek güvenlik katmanlarına tahsis ederek ikinci/üçüncü bir getiri kaynağı açar. 2025’te EigenLayer ekosistemi, AVS (Actively Validated Services) sayısının artması ve slashing özelliğinin ana ağa gelişini takiben olgunlaşıyor. Nisan 2025’te duyurulan slashing mekanizması, seçili AVS’lerce benimsenerek risk–ödül dengesini daha net çizer hâle geldi. Yılın son çeyreğine girerken ise çoklu zincir (L2’lerde dağıtım) ve acil slashing senkronizasyonu gibi güncellemeler, operasyon tarafında maliyetleri düşürme ve güvenlik sinyallerini hızla senkronize etme hedefini taşıyor.
Symbiotic gibi alternatif evrensel restaking çerçeveleri de 2025’te finansmanını büyütüp (Seri A), çok varlıklı (multi-asset) esnek güvenlik paylaşımlarını öne çıkarıyor; Chorus One gibi operatörlerin entegrasyonları bu çeşitlenmenin dağıtımını hızlandırıyor.
Getiri profili: LRT getirisi, baz staking + AVS görev ödülleri (+ potansiyel token/puan teşvikleri) bileşimidir. Teşvik dönemlerinde nominal oranlar, baz getirinin anlamlı miktarda üstüne çıkabilir; ancak bu programatik ve dönemsel nitelik taşır. 2025 rehber yazıları, ek getirinin riskle birlikte büyüdüğünü ve operatör/AVS seçiminin sonuçları çarpan etkisiyle etkilediğini vurgular.
2025’in “yeni” risk panoraması: Ne değişti?
1) Slashing kapsamı ve bileşik risk
Restaking’de artık yalnızca temel ağın değil, AVS kurallarının da ihlali slashing tetikleyebilir. Operatör aynı anda birden çok AVS’yi güvenliyorsa, korelasyon kazaları ve bileşik ceza riski vardır. 2025 teknik analizleri, operatör riskine (uptime, konfigürasyon, doğru yazılım sürümleri) ve AVS sözleşmelerindeki slashing koşullarına aşinalığın zorunlu olduğunu vurgular.
2) Akıllı sözleşme ve sistemik kaldıraç
LRT’ler, sarmalayıcılar, delege sözleşmeleri, köprüler ve kasalar ile daha kompleks bir mimari yaratır. Her ek katman, potansiyel bir hata yüzeyidir. 2025 yazında yayımlanan güvenlik analizleri; sözleşme hataları, yeniden hipotek (rehypothecation) kaynaklı sistemik kırılganlıklar ve likidite şoklarını LRT’lerin en kritik zafiyet alanları arasında sayıyor.
3) Depeg ve piyasa likiditesi
LST/LRT’ler piyasa koşullarında indirime (depeg) düşebilir. Stresli dönemlerde AMM/para piyasası havuzlarında derinlik çekilebilir; LRT’lerde AVS kaynaklı belirsizlikler iskonto riskini büyütür. Bu nedenle peg izleme, derinlik/volüm takibi ve serbest teminat oranlarının korunması portföy sağlığı için şarttır. (Piyasa listeleri ve kategori bazlı izleme araçları, peg isabetini ve akışları düzenli raporlar.)
4) Düzenleme belirsizliği (ve netleşen alanlar)
Bazı yargı bölgelerinde LST/LRT rejimi hâlen gelişirken, 2025 yazında ABD’de yayımlanan bir değerlendirme; LST’lerin menkul kıymet olmadığı yönünde yorumlanarak sektöre temkinli olumlu bir sinyal verdi. Ancak bu, nihai bir kural koyma süreci değil; kurumsal uyum açısından yerel mevzuat takibi ve esneklik hâlâ kritik.
LST mi, LRT mi? 2025 için pratik bir karar ağacı
- Basitlik + düşük operasyon riski istiyorsanız: LST ağırlıklı portföy.
- Katmanlı getiri peşindeyseniz ve ek operasyon/akıllı sözleşme riskini yönetebiliyorsanız: LRT payını artırın.
- Kısıtlı zaman/uzmanlık: Büyük, denetlenmiş operatörler ve yüksek kabul görmüş LST’ler.
- Aktif izleme/araştırma disiplininiz varsa: AVS çeşitliliği, operatör ayrımı, teşvik program takibi ile LRT tarafında fırsat avcılığı.
Kural: LRT payı, portföy risk bütçenizin tamamı olamaz. “Çekirdek” LST + “uydu” LRT yaklaşımı, 2025’te en dengeli çerçevelerden biri.
Portföy mimarisi: 2025’e uygun kontrol listesi
1) Getiri kaynaklarını ayırın
Baz staking (protokol emisyonu + ücretler + MEV payı) ile AVS/teşvik kaynaklı getirileri ayrı izleyin. Teşvikler zaman-sınırlı olabilir; bittiğinde getiri hızla baz seviyeye iner. (EigenLayer ve benzerlerinde AVS takvimleri/duyuruları belirleyicidir.)
2) Operatör çeşitlendirmesi
Aynı operatörün birden çok AVS’yi üstlendiği yapılarda korelasyon artar. Birden fazla operatöre paylaştırma ve Uptime/SLA metriklerini takip, beklenmedik slashing etkisini yumuşatır.
3) Peg ve derinlik izleme
LST/LRT fiyatı ≈ dayanak varlık mı? Düzenli peg hata payı ve havuz derinliği kontrolü yapın. Büyük çıkışlarda iskonto tırmanabilir. (Pazar panelleri ve kategori sayfaları peg/doğruluk metriği sunar.)
4) Sözleşme yığınının haritası
Kullandığınız token’ın arkasındaki sözleşme ağacını çıkarın: köprü mü var, çoklu kasalar mı, yetki modeli nasıl? Bağımsız güvenlik yazıları ve denetim raporları özellikle LRT’lerde fark yaratır.
5) Likidite tamponu ve teminat oranı
DeFi’de LST/LRT’yi teminat yaparken aşırı teminatlanma ve likidasyon tamponu bırakın. Stresli günlerde depeg + volatilite birlikte gelir.
6) Program/puan ekonomileri
Teşvik/airdrop/puan dönemlerinde nominal APY şişebilir. Takvim bitişlerinde getiri normalizasyonuna hazırlıklı olun; “kalıcı” APR beklentisi oluşturmayın.
7) Yasal/vergisel çerçeve
Yerel mevzuatta güncellemeleri izleyin. Bazı rehberler, staking ödüllerinin edinim anında veya bozulumda vergilendirilmesine dair farklı uygulamalar tarif eder. ABD gibi pazarlarda 2025 yazındaki değerlendirmeler LST lehine olsa da, ülke bazında son sözü mevzuat koyar.
2025 getirileri nasıl okunmalı?
- ETH baz APR: 2–4% bandı, ağ gelirlerine göre. Son ölçümlerde ~%3,15 civarı.
- LST net getirileri: MEV/bahşiş paylaşımıyla baz seviyeye yakın; stETH 7g ortalaması yakın dönemde ~%2,9.
- LRT ek katmanı: AVS ödülleri + teşviklerle dönemsel olarak anlamlı ek marj; fakat riskler belirgin. (Slashing’in ana ağa gelişi sonrası “gerçek risk–ödül” eşleşmesi daha şeffaf.)
2026’ya doğru: Sırada ne var?
- Çoklu zincir AVS dağıtımı ve operasyon maliyeti düşüşü ile LRT tarafında kurumsal benimseme artabilir. (Q4 2025 güncellemeleri bunun altyapısını kuruyor.)
- Pazar konsolidasyonu: LST tarafında ölçek ekonomisi, LRT tarafında ise güvenlik/operatör markalaşması belirginleşecek.
- Regülasyonun rafine olması: 2025 yazındaki olumlu yorumlara benzer metinlerin çoğalması mümkün; ancak nihai çerçeve ülke bazında şekillenecek.
- Getiri sıkışması vs. fark yaratma: Teşviksiz düzende getiriler baz seviyeye yakınsar; verim, operatör ve AVS seçimi gibi mikro kararlardan gelecek.
Kriptomagic.com değerlendirmesi: Denge, şeffaf metrikler ve disiplin
- Çekirdek–uydu yaklaşımı: Portföyün çekirdeğini yüksek kabul görmüş LST’ler, uydusunu ise seçilmiş LRT pozisyonları oluşturmalı.
- Metrik disiplini:
- Baz APR, MEV payı, peg hatası, havuz derinliği, operatör uptime/SLA.
- AVS başına slashing koşulları ve ödül dağıtım sıklığı.
- Teşvik takvimi bitiş riskleri.
- Operasyonel hijyen: Cüzdan güvenliği (soğuk/sıcak ayrımı), izinli dApp listesi, köprü kullanımında “gerektiği kadar” prensibi, çoklu imza.
- Likidite planı: Büyük piyasa hareketlerinde çıkış kapıları (CEX, farklı AMM’ler, para piyasaları) ve teminat ayarları önceden tanımlı olmalı.
