Kripto Vergilendirme Tartışmaları: Türkiye’de Yeni Tasarı
Türkiye’de kripto varlıkların vergilendirilmesine yönelik uzun süredir süregelen belirsizlik, 2025 yılında TBMM gündemine gelen yeni tasarı ile ciddi bir evreye geçmiş durumda. Uzun süredir yatırımcıların ve sektör oyuncularının merakla beklediği düzenleme tasarısı, kazançların nasıl vergileneceği, kripto platformlarının yükümlülükleri, kayıt ve raporlama zorunlulukları gibi kritik konuları içeriyor. Bu haber, KriptoMagic.com editörlerinin derlediği en güncel bilgileri ve analizleri ile hazırlanmıştır.
Mevcut Durum ve Düzenleme İhtiyacı
Mevcut Hukuki Boşluklar
Bugün itibarıyla Türkiye’de kripto varlıklar için özel bir vergi kanunu mevcut değil. Bu varlıklar çoğunlukla “gayri maddi hak”, “menkul kıymet benzeri varlık” ya da “değer artışı kazancı” gibi tanımlamalarla dolaylı yöntemlerle değerlendiriliyor. Ancak bu yaklaşım uygulamada ciddi tereddütler doğuruyor
Vergi mevzuatında açık bir tanımın olmaması, kripto kazançlarının beyan edilmesi, stopaj uygulanması, işlem vergisi ya da KDV yükümlülüğünün ne şekilde olacağı gibi konularda yatırımcılar açısından belirsizlik yaratıyor.
7518 Sayılı Kanun ve SPK Düzenlemesi
2024 yılında yürürlüğe giren 7518 sayılı Kanun ile kripto varlıkları sermaye piyasası mevzuatına dâhil etme yönünde adımlar atıldı ve SPK’ya kripto hizmet sağlayıcılarını lisanslama, düzenleme ve denetleme yetkisi verildi.
Bu düzenleme kripto ekosistemine resmî bir statü sağlamış olsa da, yatırımcıların kazançlarından vergi alınması yönünde net hükümler içermiyor.
Dolayısıyla yeni vergilendirme tasarısı, bu eksikliği gidermek ve uygulamaya dönük kesin yöntemleri ortaya koymak amacıyla gündeme geliyor.
Yeni Vergilendirme Tasarısının Öne Çıkan Maddeleri
Yeni düzenleme tasarısında tartışılan en önemli konular şu başlıklar altında toplanıyor:
1. Alım-Satım İşlemlerine İşlem Vergisi
Tasarıda, kripto varlık alım-satım işlemlerine anlık işlem vergisi getirilmesi modeli öne çıkıyor. Örneğin her işlemden binde 2 ila binde 4 gibi düşük oranlarla vergi kesintisi yapılabileceği konuşuluyor. Bu model, vergi toplamada otomatiklik sağlayacağı için devlet açısından cazip görülüyor.
Bu modelin avantajı, her işlemde otomatik kesinti ile vergi kaçaklarının zorlaşması; dezavantajı ise sık işlem yapan kullanıcılar için mali yük yaratması.
2. Gelir Vergisi ya da Stopaj Mekanizması
Bir diğer seçenek, kripto kazançlarının gelir vergisi kapsamında değerlendirilmesi. Buna göre günlük alım-satım kazançları gelir vergisi matrahına dâhil edilecek ve kademeli oranlarla vergilendirilecek. Örneğin yıllık kazançlar için %15–35 bandı üzerinde bir tarifeye geçilebileceği öne sürülüyor.
Stopaj yöntemiyle, kripto borsalarının işlem bazında belli oranda vergi kesmesi de tartışılan diğer model. Bu sayede kullanıcıların beyan ve kontrol yükü azaltılabilir.
3. KDV / Katma Değer Vergisi Uygulaması
Bazı modellerde, özellikle platformlar veya düzenli işlem yapan kullanıcılar açısından KDV yükümlülüğü gündeme gelebilir. Düzenli alım-satım yapanlar ticari faaliyette sayılarak KDV mükellefi olarak değerlendirilebilir.
Ancak, kripto varlıkların bir ödeme aracı veya mal olarak tanımlanamaması nedeniyle KDV’nin uygulanabilirliği konusunda teknik ve hukuki zorluklar bulunuyor.
4. Transfer Bildirimleri ve Limit Eşikleri
Tasarıda 15.000 TL üzeri kripto transferlerinde kimlik bilgilerinin ve işlem detaylarının bildirilmesine ilişkin zorunluluk öne çıkıyor. Bu düzenleme ile üst sınır üzerindeki alışverişlerde kullanıcı kimlik tespiti ve doğrulaması yapılması bekleniyor.
Ayrıca tüm transferlerde mesaj zinciri boyunca gönderici ve alıcı bilgileri saklanacak; eksiklik halinde işlem reddedilebilecek.
5. Platform Yükümlülükleri ve Lisans Sistemi
Tasarı ile birlikte kripto varlık hizmet sağlayıcılara getirilecek belli yükümlülükler planlanıyor:
- Lisans alma şartı
- Yıllık gelirden SPK ve TÜBİTAK payı ödemesi
- Denetim, iç kontrol sistemi, bilgi sistemi altyapısı zorunluluğu
- Faaliyetlerin geçici durdurulması, yetki iptali gibi yaptırımlar
Platformların her yıl bir önceki yıl net gelirleri üzerinden %1’i SPK’ya, %1’i TÜBİTAK’a ödeme yapması meclis düzenlemesinde öne çıktı.
Tasarı yatırımcılardan doğrudan vergi talep etmiyor; esas olarak platformlar üzerinde gelir kaynakları üzerinden yükümlülük getiriyor.
6. Vergiden Muafiyet Sınırı Önerisi
Tasarı taslağında küçük yatırımcıları korumak adına muafiyet sınırı öngörülmesi de konuşuluyor. Örneğin yıllık kazançların belirli bir tutara kadar (örneğin 50.000 TL) vergiden muaf tutulması önerileri arasında.
Bu tutar üzerindeki kazançlar ise vergiye tabi sayılarak beyan edilmesi öngörülüyor.
Olası Etkiler ve Tartışma Noktaları
Yatırımcı Davranışları ve Piyasa Dinamikleri
İşlem vergisi modelinin getirilmesi, özellikle yüksek frekanslı ticaret yapan kullanıcıları etkileyebilir. Her işlemde uygulanacak küçük kesinti toplam maliyeti artırabilir ve işlem hacimlerinde daralmaya yol açabilir.
Gelir vergisi modeli, uzun vadeli yatırımcı için daha öngörülebilir bir sistem sunabilir; ancak stopaj ya da beyan sistemi praktikte izlenebilirlik açısından zorluklar taşıyabilir.
Vergi Uyumu ve Kayıt Tutma Zorlukları
Kripto işlemlerinin izlenmesi, farklı borsalar, cüzdanlar ve zincirler üzerinden geçmesi nedeniyle karmaşık bir yapı arz ediyor. Bu nedenle kullanıcıların işlem geçmişini eksiksiz tutması, alım-satım fiyatlarını, transfer kayıtlarını saklaması kritik olacak.
Platformların raporlama altyapısı, entegrasyon ve denetim mekanizmaları da yoğun yatırım gerektirecek. Yeni tasarı ile birlikte platformların yükümlülükleri arttığı için geniş teknolojik revizyonlar gerekebilir.
Vergi Kaçağı, Geriye Dönük Uygulama Riski
Tasarıda, düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önceki yıllara yönelik geriye dönük vergi tarhiyatına dair doğrudan hüküm bulunmuyor. Ancak uygulamada idarenin geçmiş işlemlerle ilgili yargısal süreci açma ihtimali tartışılıyor.
Yeni vergi düzenlemeleri, özellikle kayıt dışı ve yurtdışı borsalarla işlem yapan yatırımcıların tespit edilmesini kolaylaştırabilir.
Uluslararası Uyum ve Standartlar
Türkiye’nin yeni düzenlemesi, FATF (Kara Para Aklanma ve Terörün Finansmanı ile Mücadele) standartları ve diğer uluslararası düzenlemelerle uyumlu olmalı. Kripto varlıkların izlenmesi, risk bazlı değerlendirme, bilgi paylaşımı gibi konular uluslararası işbirliğini zorunlu kılıyor.
Ayrıca, Avrupa Birliği ve diğer ülke düzenlemeleri (örneğin AB MiCA) ile uyumun sağlanması sektörde uzun vadeli istikrar için önemli olacak.
Uygulama Takvimi ve Beklenen Süreç
- Parlamentoda Görüşme
Tasarı, TBMM’de ilgili komisyonlarda (örneğin Adalet, Ekonomi, Maliye Komisyonları) görüşülecek. Yasa metni üzerinde değişiklik teklifleri gelebilir. - Yasalaşma ve Resmî Gazete
Kabul edilen tasarı resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Genellikle yürürlüğe giriş ile birlikte uygulama için geçiş süreci belirlenir. - Geçiş Süreci
Mevcut kullanıcı işlemlerinin yeni sisteme adapte edilmesi için geçiş süresi verilebilir (örneğin 6–12 ay). Bu dönemde platformlara teknik altyapı uyarlamaları için süre tanınabilir. - Denetim ve Uygulama
Vergi, denetim, raporlama sistemleri devreye girer. SPK, MASAK, GİB gibi kurumlar yeni yetki ve sorumluluklarla kripto platformlarını izler. - Uygulama Sonrası İzleme ve Revizyon
İlk yıllarda uygulamada negatif yönler görülebilir. Bu nedenle kanunda revizyon teklifleri, istisnalar ya da düzeltmeler çıkabilir.
Sonuç: Kripto Vergilendirme Sürecinde Beklenenler
Türkiye’de kripto vergilendirme meselesi artık teorik değil; somut bir yasal dönüşüm eşiğinde. Mevcut hukuki boşluk, yeni tasarı ile kapanmaya çalışılıyor. Tasarı; hem platformların denetim altyapısını daha sağlam kılmayı, hem de yatırımcıların vergisel yükümlülüklerini netleştirmeyi hedefliyor.
Ancak tasarının detayları, özellikle hangi vergi modelinin seçileceği, muafiyet sınırları, beyan sistemi ve denetim mekanizmaları açısından hâlâ tartışmalı. Yatırımcılar için en önemli gereklilik; işlem kayıtlarını düzenli tutmak, transfer ve borsa hareketlerini belgelendirmek olacak.
Yeni tasarının yasalaşması halinde 2026 başı itibarıyla vergilendirme süreci devreye girebilir. KriptoMagic.com olarak, tasarının yasalaşması, meclis değişiklikleri ve uygulama sürecine dair gelişmeleri yakından takip edip sizlere aktarmaya devam edeceğiz.
