Kripto Vergilendirme Rehberi 2025: Türkiye’de ve Globalde Ne Değişti?
Kripto varlıklar 2025’e, regülasyon ve vergi tarafında “raporlama çağı”nın eşiğinde girdi. Türkiye, 2024’te sermaye piyasası kanunlarına yaptığı önemli eklerle borsaları ve saklama hizmetlerini düzenlerken; Avrupa Birliği DAC8 ile raporlamayı 2026’dan itibaren devreye alıyor, OECD’nin CARF çerçevesi ise 2027 ufkunda. ABD’de ise 2025’te 1099-DA ile yeni bildirim yükümlülükleri yürürlüğe girerken, “DeFi broker” tanımını genişleten bir kural Kongre ve Başkanlık onayıyla geri alındı. Bu kapsamlı rehber, Kriptomagic.com editöryal standartlarına uygun şekilde Türkiye ve dünyada kripto vergilendirmesindeki son tabloyu; yatırımcı, işletme ve platformlar için eylem maddeleriyle özetliyor. (Kriptomagic.com)
1) Türkiye: Vergi Kanunlarında Özel “Kripto” Hükmü Hâlâ Yok; Ama Raporlama ve Lisans Düzeni Keskinleşti
Mevzuatın temeli (2024-2025): Türkiye, 2 Temmuz 2024’te yürürlüğe giren değişikliklerle kripto varlık ekosistemini Sermaye Piyasası Kanunu kapsamına alarak kripto varlık hizmet sağlayıcılarını (borsa ve saklama) lisans rejimine bağladı; ödemelerde kripto kullanımına yönelik 2021 yasağı ise aynen geçerli. 2025’te ikincil düzenlemeler kademeli olarak yürürlüğe girerken CMB/CMB’nin (SPK) gözetimi derinleşti. Bu çerçeve, yatırımcı koruması ve kurumsal gözetimde çıtayı yükseltti.
Vergi boyutu: 2025 itibarıyla Gelir/kurumlar/veraset-intikal/VAT gibi temel vergi kanunlarında kriptoya özgü net bir vergi rejimi hâlâ bulunmuyor. Hükümetin 2024-2025 döneminde işlem vergisi niteliğinde binde-0,3 (0,03%) düzeyinde bir işlem harcı/levy fikrini tartıştığı, ancak Meclis’te yasalaşmadığı belirtiliyor. Yani bugün için kripto kazançlarının vergisel muamelesi, genel ilkeler (ticari kazanç, değer artış kazancı vb.) üzerinden değerlendirilmek zorunda.
AML ve “travel rule”: 2025 yazında Hazine ve Maliye yönetimi, yasadışı bahis ve dolandırıcılık gelirlerinin kripto üzerinden aklanmasını önlemek için yeni adımlar açıkladı. Travel rule uygulanmayan çekimlerde 48–72 saat bekletme, stablecoin transferlerine günlük 3.000$ / aylık 50.000$ sınırı gibi tedbirler gündeme geldi. Bu önlemler verginin doğrudan konusu olmasa da, raporlama/izlenebilirlik arttıkça vergisel uyum da dolaylı şekilde kuvvetleniyor.
2025 vergi paketi ve genel değişiklikler: 2025 Eylül’de Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen geniş kapsamlı bir tasarı, genel vergi uygulamalarında değişiklikler ve kayıt-dışılıkla mücadele adımları içeriyor. Kriptoya özgü net bir vergi maddesi bu pakette öne çıkmadı; ancak “genel vergi güvenlik müesseseleri” güçlendikçe, kripto kazançlarının da mevcut sistemin ilkeleri içinde daha sıkı izleneceği aşikâr.
Bugün yatırımcı için ne anlama geliyor?
- Bireysel yatırımcı: Kripto kazançları, faaliyetin niteliğine göre ticari kazanç (süreklilik/organizasyon) veya değer artış kazancı mantığıyla ele alınabilir. Belgelerinizi, borsa dekontlarınızı, transfer raporlarınızı saklayın.
- Aktif trade/arb yapanlar: İşin sürekliliği ve organizasyonu arttıkça ticari kazanç yorumu doğabilir; defter-beyan ve mükellefiyet riskini ciddiye alın.
- İşletmeler/platformlar: SPK ve MASAK yükümlülükleri yanında, KDV, BSMV/harç benzeri dolaylı vergi etkilerini iş modelinize göre analiz edin; muhasebe politikalarını erken belirleyin. (Kriptomagic.com)
2) AB: DAC8 ile 2026 Raporlama Dönemi; Üye Ülkelerde 2025’e Kadar İç Hukuka Aktarım
AB’nin DAC8 direktifi, kripto varlık işlemlerini vergi otoritelerine standart bir formatta bildirim kapsamına alıyor. Üye ülkeler 31 Aralık 2025’e kadar ulusal hukuka aktarmak zorunda; kurallar 1 Ocak 2026 itibarıyla uygulanacak ve ilk raporlama 2026 yılı işlemleri için yapılacak. Yani takvimsel olarak 2025, hazırlık yılı niteliğinde
Pratik sonuç: AB’de yerleşik kullanıcıya hizmet veren yerli/yabancı RCASP’ler (raporlama yükümlüsü kripto hizmet sağlayıcıları) için müşteri durum tespiti (due diligence) ve işlem raporlama süreçleri standardize edilecek. 2025 sonbaharında Danimarka örneğinde görüldüğü gibi, bazı ülkeler ulusal mevzuatlarını şimdiden yürürlüğe sokuyor. Bu, AB’de vergi şeffaflığının 2026’dan itibaren hızla artacağı anlamına geliyor.
3) OECD: CARF Ufukta (2027); Sınır Ötesi Şeffaflık Çağı
OECD Crypto-Asset Reporting Framework (CARF), kripto varlıklarda ülkeler arası otomatik bilgi değişimini hedefleyen küresel bir standart. Ülkeler, 2027 itibarıyla CARF’i işletmeyi taahhüt etti. AB’nin DAC8’i CARF ile uyumlu ve bölgesel uygulama olarak düşünülebilir. 2025’te kurumlar CARF’e uygun veri modelleme, müşteri sınıflandırması ve raporlama kanalları hazırlıklarını hızlandırmalı.
4) ABD: 1099-DA 2025’te Başladı; “DeFi Broker” Genişlemesi Geri Alındı
ABD Hazinesi ve IRS, 2024’te yayımlanan nihai düzenlemelerle kripto brokerlarının satış ve değişim işlemlerini Form 1099-DA üzerinden 1 Ocak 2025’ten itibaren raporlamasını öngördü. 2025 işlemleri için baz (maliyet) bilgisi raporlama zorunlu değil; bu kalem 2026 ve sonrası için kademeli gelecek. Ayrıca, 2025 işlemlerinde bilgi raporlaması/“backup withholding”la ilgili “geçiş dönemi” hata/ceza esneklikleri açıklandı.
Bununla birlikte 2025’te Kongre, DeFi platformlarını fiilen “broker” sayan geniş bir yorumun Congressional Review Act kapsamında iptaline oy verdi; 10 Nisan 2025’te imza ile yürürlüğe giren düzenleme bu genişletilmiş broker tanımını geçersiz kıldı. Bu, merkeziyetsiz protokollerin kullanıcı verisi tutmaması nedeniyle fiilen uygulanması zor olan raporlama yükümlülüklerinin geri çekilmesi anlamına geliyor. (Not: ABD’de merkezî borsaların ve aracıların 1099-DA yükümlülüğü aynen sürüyor.)
5) Yatırımcılar İçin 2025 Check-List: Türkiye ve Dünyada Hangi Belgeleri Tutmalı?
a) Kayıt tutma standardı oluşturun.
- Alım-satım dekontları, banka/kart ekstraları, borsa CSV raporları ve cüzdan hash/txn ID’leri muntazam saklanmalı.
- Stablecoin köprüleri, CeFi-DeFi geçişleri ve staking/airdrop/claim gelirleri ayrı etiketlenmeli. (Kriptomagic.com)
b) İşlem sınıflandırması yapın.
- Kazanç/kayıp (realized), faiz/ödül (staking, lending), madencilik gelirleri, NFT işlemleri gibi alt başlıklarda vergisel nitelik farklılaşabilir. Türkiye’de özel düzenleme olmasa da genel ilkeler kapsamında sınıflandırma esastır. (Kriptomagic.com)
c) AB/ABD karşılaşması için hazırlık.
- AB’ye raporlama hizmeti veren platformlar için DAC8 uyumluluğu (KYC segmentasyonu, TIN/yerleşiklik tespiti, rapor formatları) 2025’te devreye alınmalı; 2026 rapor yılı kaçırılmamalı.
- ABD müşterisine hizmet veren aracı kurumlar için 1099-DA çıktı süreçleri, muhatap bildirimleri ve veri kalitesi kontrolleri oluşturulmalı.
d) Türkiye’de “bekletme ve limit” politikalarını süreçlerinize bağlayın.
- Özellikle stablecoin limitleri ve çekim bekletmeleri, operasyonel akışlar ve müşteri iletişimi (SLA/duyuru) içine alınmalı; aksi hâlde nakit akışı planları şaşabilir.
6) Platformlar ve Muhasebe Ekipleri İçin 2025 Yol Haritası
Politikalar & Prosedürler:
- Müşteri vergi profillemesi (yerleşiklik, TIN, ABD/AB etkisi), due-diligence ve raporlama SOP’larını yazılı hâle getirin. DAC8/CARF’de müşteri sınıflandırması hataya kapalı olmalı.
Data & Teknoloji:
- Veri şemaları: İşlem bazında brüt hasılat, tarih-saat, varlık kodu, karşı taraf ve cüzdan eşlemesi zorunlu. US 1099-DA ve AB DAC8 için ayrı ama uyumlu export setleri kurgulayın.
Hukuk & Uyum:
- Türkiye’de SPK lisans/uyum ve MASAK yükümlülükleri, vergi raporlaması kadar kritik. İç denetim planınıza seyahat kuralı (travel rule) kontrollerini ekleyin.
Muhasebe Politikası:
- Kripto varlıkların ölçümleme (gerçeğe uygun değer, maliyet), kazanç-kayıp sınıflandırması ve KDV/BSMV etkileri için yazılı politika oluşturun; uluslararası raporlama yapan gruplar, konsolidasyon etkilerini de düşünmeli. (Kriptomagic.com)
7) Sık Sorulan Sorular (2025)
Türkiye’de kripto kazancıma vergi var mı?
- Özel bir kripto vergisi yok, ancak genel vergi ilkeleri geçerlidir. İşlemlerinizin niteliğine göre gelirin ticari ya da değer artış kapsamında değerlendirilmesi mümkündür. Belgelerinizi eksiksiz saklayın.
Türkiye’de kriptoyla ödeme yapabilir miyim?
- Hayır. 2021’den beri kripto varlıkların ödemelerde kullanımı yasaktır.
AB’de 2025’te rapor verecek miyim?
- Hazırlık yılı. DAC8, 2025’te iç hukuka aktarım, 1 Ocak 2026’da uygulama, 2026 işlemleri için ilk raporlama takvimini getirir.
ABD’de 2025’te ne değişti?
- Brokerlar 1099-DA formunu 2025 işlemleri için kullanmaya başladı; DeFi’yi broker sayan geniş yorum 2025’te iptal edildi.
CARF beni etkiler mi?
- Sınır-ötesi müşteriniz varsa evet. 2027 ufkunda küresel otomatik bilgi değişimi başlıyor; veri kalitesini şimdiden yükseltin.
8) Kriptomagic.com’dan Eylem Listesi: 2025’te Uyumu Kolaylaştıracak 7 Adım
- Tek dosya: Tüm borsalar ve cüzdanlardan aylık CSV ihracı yapıp tek bir muhasebe klasöründe tutun. (Kriptomagic.com)
- Etiketleme: İşlemleri spot/derivatif/staking/NFT/bridge olarak sınıflandırın; AB/ABD müşteri segmentlerini ayrıca işaretleyin. (Kriptomagic.com)
- Sözleşmeler: Platform kullanıcı sözleşmelerine raporlama ve veri işleme hükümlerini ekleyin; DAC8/CARF diline uyum sağlayın.
- İç denetim: Travel rule ve çekim bekleme prosedürlerinin kanıt izlerine (log, bilet, müşteri bildirimi) dikkat edin.
- ABD müşterileri: 1099-DA üretim, tebligat ve hatalı veri düzeltim akışlarını test edin
- Vergi simülasyonu: Kurum içi tabloyla farklı vergisel senaryolara (ticari kazanç / değer artış) göre nakit akış etkisini hesaplayın. (Kriptomagic.com)
- Eğitim: Operasyon, müşteri ilişkileri ve finans ekiplerine 2025-2027 regülasyon takvimi ve belge gereksinimleri hakkında periyodik eğitim verin.
Sonuç
2025, kripto vergilendirmesinde kurallardan çok raporlamanın belirleyici olduğu bir yıl. Türkiye, SPK lisans ve MASAK uyumu ile sistemi disipline ederken özel bir kripto vergisi koymadan genel vergi ilkeleri üzerinden ilerliyor. AB, DAC8 ile 2026’dan itibaren kapsamlı bir bildirim dönemine giriyor; OECD CARF ise 2027’de küresel eşgüdüm yaratacak. ABD’de 1099-DA başladı; DeFi broker genişlemesi geri çekildi. Yatırımcılar ve platformlar için anahtar; belge düzeni, veri kalitesi ve çok-yıllı uyum takvimi. Bu rehber, Kriptomagic.com okuyucusu için 2025’in yol haritasını sadeleştiriyor.
