Global Regülasyonda Kritik Uyarı: Financial Stability Board “Kripto Kurallarında Önemli Boşluklar Var” Dedi
KriptoMagic.com özel haberi
Giriş
Küresel finansal düzenleyici çatı kuruluşu olarak hareket eden Financial Stability Board (FSB), 16 Ekim 2025 tarihinde yayımladığı yeni değerlendirme raporunda, kripto varlıklar ve özellikle stabilcoin düzenlemeleri alanında önemli boşluklar ve tutarsızlıklar bulunduğunu açıkladı. Bu uyarı, kripto piyasasının hızla büyümesiyle birlikte gelen finansal istikrar risklerine dikkat çekiyor. (Bu haber metninde siz okuyucularımız için “KriptoMagic.com” referansı kullanılmıştır.
Kripto piyasasındaki büyüme – neden dikkat çekmeli?
– FSB’nin raporuna göre, kripto-varlık piyasası yaklaşık 4 trilyon dolar düzeyine ulaşmış durumda.
– Stabilcoinler özelinde global düzenleyici çerçevelerin tamamlanmamış olması, piyasa katılımcılarının düzenleyici boşluklardan faydalanma imkânı bulabileceği anlamına geliyor.
– Geleneksel finans sistemi ile kripto varlık piyasası arasındaki bağlantılar artıyor; bu da bir şok durumunda etkilerin yayılma potansiyelini yükseltiyor.
Düzenleyici çerçevede ne durumda?
FSB’nin 2023 “Global Regulatory Framework for Crypto-asset Activities”
– Temmuz 2023’te FSB, kripto varlık faaliyetlerine yönelik yüksek düzey öneriler içeren bir çerçeve yayımlamıştı.
– Bu çerçeve, kripto varlık hizmet sağlayıcılarını (CASP: Crypto-Asset Service Providers), stabilcoin düzenlemelerini, veri raporlama ve sınırötesi işbirliği gibi alanları kapsıyor.
2025’e kadar uygulama durumu
– FSB’nin tematik incelemesine göre, Ağustos 2025 itibarıyla birçok ülke CASP faaliyetlerini düzenlemeye yönelik adımlar atmış olsa da stabilcoinler (“global stablecoin arrangements” – GSC) açısından düzenleyici çerçevelerin çok azının tamamlandığı görülüyor.
– Uygulamada aynı aktivite, aynı risk, aynı düzenleme (Same activity, same risk, same regulation) prensibi tam anlamıyla hayata geçememiş durumda.
– Uygulama düzeyi ülkeler arasında dengesiz ve tutarsız. Bu durum, düzenleyici fırsatçılık (regulatory arbitrage) riskini artırıyor.
Kritik Boşluklar ve Risk Alanları
1. Stabilcoin düzenlemeleri
Stabilcoinler özellikle finansal sistemle bağlantı kurduğunda istikrar açısından kritik görülüyor. Ancak:
– Birçok ülke stabilcoinler için özel düzenleyici çerçeveyi tamamlamamış durumda.
– İhraççılara yönelik yeterli sermaye, likidite ve çözümleme (recovery & resolution) gereklilikleri eksik.
– Sınır ötesi faaliyetlerde farklı kurallar geçerli olabiliyor; bu da izleme ve denetlemeyi zorlaştırıyor.
2. Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları (CASP)
– Borç verme, kaldıraç kullanımı (margin trading), staking gibi yüksek riskli faaliyetlerde düzenleme eksikleri bulunuyor.
– CASP’lardan yeterli veri ve raporlama alınamıyor; bu, sistemik risklerin erken tespitini zorlaştırıyor.
3. Sınır Ötesi Denetim ve Koordinasyon
– Kripto-varlıklar ve stabilcoinler doğal olarak sınır ötesi etkiye sahip; ancak ülkelere göre sorumluluk, tanım ve denetim otoriteleri farklılık gösteriyor.
– Bilgi paylaşımı ve denetim süreçlerinde gizlilik, farklı tanımlar ve mevzuat eksikleri söz konusu. Bu durum, küresel etkili krizlere karşı hazırlığı zayıflatıyor.
Finansal İstikrar Açısından Neden Önemli?
– Kripto varlık piyasasının büyüklüğü ve çeşitliliği artırdı: sistemik bağlantı potansiyeli yükseldi.
– Stabilcoinlerin banka mevduatlarını ya da ödeme sistemlerini alternatifleyebilme potansiyeli bulunuyor; bu da geleneksel finans sistemine akışkanlık olarak yansıabilir.
– Eğer bir büyük CASP ya da stabilcoin ihraççısı başarısız olursa, sınır ötesi etkiler ve likidite krizi riski ortaya çıkabilir. FSB raporunda bu tür yayılma risklerine dikkat çekiliyor.
Ne yapılmalı? – FSB’nin Önerileri
FSB raporunda öne çıkan öneriler şöyle:
- Tüm yargı bölgeleri için çerçevenin “tam, tutarlı ve zamanında” uygulanması öncelik olmalı.
- Veri toplama, raporlama ve sistemik izleme kapasiteleri artırılmalı.
- Sınır ötesi denetim ve iş birliği modelleri geliştirilerek, düzenleyici boşluklardan kaynaklı riskler minimize edilmeli.
Türkiye ve Bölgesel Perspektif
Türkiye açısından da durum önemli:
– Türkiye’de kripto varlık hizmet sağlayıcılarını düzenleyen çerçeveler yürürlüğe girmiş durumda; ancak FSB raporundaki “çok sayıda ülke stabilcoinler açısından tam çerçeveyi oluşturmadı” uyarısı ışığında, uluslararası bağlantılı riskler Türkiye için de geçerli.
– Bölgesel düzenleyici iş birliği, sınır ötesi faaliyetlerin gözetimi açısından kritik hâle geliyor. Bu bağlamda, Türkiye’nin de global standartlara uygun hareket etmesi yabana atılmamalı.
KriptoMagic.com’dan Öneriler: Kullanıcı ve Yatırımcılar İçin
– Kripto yatırımcıları ve hizmet sağlayıcıları için “hangi yargı bölgesinde hangi düzenleme uygulanıyor?” sorusunun yanıtı artık daha kritik. Çünkü farklılıklar belli yurtdışı sağlayıcıların avantajlı hâle gelmesine yol açabilir.
– Stabilcoinlerle işlem yapan kullanıcıların, o stabilcoinin ihraççısı ve bulunduğu düzenleme bölgesi hakkında bilgi sahibi olması önemli.
– Kripto piyasasındaki düzenleyici boşluklar risk oluşturabileceğinden, yatırım kararlarında sadece fiyat hareketlerine değil, düzenleyici duruma da dikkat etmek fayda sağlar.
– Hizmet sağlayıcı seçerken, “lisanslı mı?”, “raporlama yapıyor mu?”, “uygulanan yargı bölgesi hangi standartlara tabi?” gibi sorular sorulmalı.
Sonuç
FSB’nin 2025 Ekim raporu, küresel kripto varlık ve stabilcoin piyasalarındaki düzenleyici boşlukları ve finansal istikrara yönelik potansiyel riskleri açık şekilde ortaya koyuyor. Düzenlemeler eşit, tutarlı ve zamanında uygulanmadıkça, farklı ülkelerde farklı kuralların olması “oyun alanı” (regulatory arbitrage) yaratabiliyor. Bu da yatırımcılar, hizmet sağlayıcılar ve ulusal düzenleyiciler açısından ciddi bir risk unsuru. KriptoMagic.com olarak takipteyiz ve okuyucularımızı bu alandaki gelişmelerden haberdar etmeye devam edeceğiz.
