Türkiye, kripto cüzdanlarına el koyma yetkisini Meclis’e taşıdı: “Her an hesabın kapanabilir”
(kriptomagic.com için özel haber)
Türkiye’de kripto varlık sahiplerini yakından ilgilendiren bir düzenleme taslağı gündeme geldi. Yeni olarak hazırlanan ve önümüzdeki günlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulması beklenen 11. Yargı Paketi kapsamında, suçla bağlantılı olduğu değerlendirilen kripto para cüzdanlarına ve banka ya da ödeme hesabına “el koyma, dondurma, erişimi kısıtlama” yetkisi verilmesi hedefleniyor. Bu gelişme, kripto yatırımcılarında ciddi bir belirsizlik yaratırken, mülkiyet hakkı ve yatırım güvenliği açısından da tartışmaları beraberinde getiriyor. İşte tüm detaylarıyla kripto dünyasını sarsan bu taslak düzenleme, yatırımcı açısından olası etkileri ve dikkat edilmesi gerekenler…
Düzenlemenin arka planı ve yasal çerçeve
Taslağın en dikkat çekici kısmı, suçlardan elde edildiği düşünülen menfaatlerin veya suçla ilişkili hesapların dondurulmasına veya el konulmasına dair hükümler içeriyor. Örneğin, taslağa göre suçla bağlantılı olduğu değerlendirilen banka ya da kripto para cüzdanı hesapları önce ilgili platformlar (örneğin kripto borsaları veya bankalar) tarafından geçici olarak dondurulabilecek, ardından resmî kurumlar (örneğin başsavcılık) tarafından el koyma kararı verilebilecek.
Buna paralel olarak, anonim şekilde başkasına kiralanan banka ya da ödeme hesaplarının “hesap kiralama” başlığı altında cezalandırılması da planlanıyor. Taslağa göre hesabını başkasına veren ya da kiralayan kişiler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile karşı karşıya kalabilecek.
Bu doğrultuda, taslağın temel hedefi suç gelirlerinin aklanmasını engellemek, dijital finansal ortamı daha sıkı denetim altına almak olarak özetlenebilir. Yapılan açıklamalarda ayrıca, şu anda yurtdışına kaçan ya da iz bırakmadan işlem yapan kripto kullanıcılarının ve ödeme sistemi kullanıcılarının hedef alındığı belirtildi.
Taslak madde detayları – neler geliyor?
Kripto cüzdan ve hesaplara el koyma/dondurma yetkisi
Taslağa göre; suçla ilişkili olduğu düşünülen kripto varlık cüzdanları veya banka – ödeme hesapları öncelikle platformlar tarafından dondurulabilecek. Ardından resmî makamlar bu hesaplara el koyma işlemini gerçekleştirebilecek.
Bu düzenlemede dikkat çeken hususlardan biri, sadece banka hesabı değil “kripto cüzdanlarının” da kapsam altında olması. Yani kişinin kendi kontrolündeki kripto varlığı da şüpheli değerlendirilirse müdahale konusu olabilecek.
Hesap kiralama ve başkasına hesap verme fiilinin suç sayılması
Taslak kapsamında, bir kişinin kendi hesabını başka birine izin vererek ya da kiralayarak kullandırması artık doğrudan suç sayılabilecek. Özellikle yasa dışı bahis, kara para aklama gibi faaliyetlerde “hesap kiralama” yönteminin yaygın olduğuna dikkat çekiliyor. Bu durumda hesabı kiralayan veya veren kişiler 1–3 yıl arasında hapis cezası ile karşı karşıya kalabilecek.
Platformlara bildirim, hesap takibi ve kara liste mekanizması
Ayrıca düzenleme, kripto para borsalarının, ödeme hizmeti sağlayıcıların ve bankaların şüpheli işlem bildirimleri yapmasını, hesap hareketlerini izlemesini ve gerektiğinde işlem erişimini durdurmasını da öngörüyor. Yabancı kaynaklara göre, düzenleme taslağı aynı zamanda Mali Suçları Araştırma Kurulu’na (MASAK) veya benzer birimlere kripto ve banka hesaplarını kara listeye alma, işlem kısıtlama, erişim engelleme yetkisi de sağlayacak biçimde hazırlanıyor.
Yatırımcı ve kripto camiasının tepkisi
Bu düzenlemenin, yatırımcı açısından pek çok soru işaretini de beraberinde getirdiğini belirtmek gerekir. Özellikle aşağıdaki başlıklar ön plana çıkıyor:
- Mülkiyet hakkı güvenliği: Kripto varlıklar, merkeziyetsiz yapı ve bireysel kontrol anlayışı ile ön plana çıkan bir yatırım sınıfıdır. Ancak düzenleme ile varlıkların el koyma veya dondurma riski doğrudan gündeme geliyor. Bu da “kriptoyu kripto yapan” doğrudan kontrol edebilme değil, kontrol edilemezlik özelliğini sarsabilir.
- Belirsizlik ve yatırım riski: Hangi koşullarda el koyma ya da dondurma işlemi yapılacağı, hangi kriterlerin uygulanacağı net değil. Bu belirsizlik, bireysel yatırımcıların sistemden geri çekilmesine veya risk algısını artırmasına yol açabilir.
- Kripto borsaları ve platformlar üzerindeki yük: Kripto para borsalarının ve ödeme platformlarının benzeri görülmemiş bir izleme ve bildirim yükü altına girmesi bekleniyor. Bu durum ücret artışlarına, kullanıcı şartlarının sıkılaşmasına ve bazı kullanıcıların risk alarak platform dışına yönelmesine neden olabilir.
- Yurt dışına yönelim riskleri: Düzenlemenin katı uygulanması halinde yatırımcıların yerli kripto platformlarından uzaklaşıp yurt dışı ya da denetimsiz alternatiflere yönelmesi riski söz konusu. Bu da Türkiye’deki düzenlenmiş kripto piyasasının büyümesini engelleyebilir.
Bu eleştirileri savunan uzmanlar, düzenlemenin suçla mücadele açısından önemli olduğunu kabul etmekle birlikte, uygulamanın ölçülü ve açık olması gerektiğini vurguluyor. Örneğin Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA) Genel Koordinatörü Batıkan Erkoç, “vatandaşın mülkiyet hakkını askıya alma yetkisinin özel hukuk kişilerine verilmesinin Anayasa’ya aykırı” olduğunu iletti.
Ne zaman yürürlüğe girebilir, süreç nasıl işleyecek?
Bu düzenleme henüz taslak aşamasında ve TBMM’ye sunulması bekleniyor. Sürecin aşamaları şu şekilde özetlenebilir:
-
- Yargı Paketi taslağının TBMM Adalet Komisyonu’na sunulması
- Komisyon görüşmeleri ve muhtemel değişiklikler
- Genel Kurul’da oylama
- Yayınlanması halinde Resmî Gazete’de yürürlüğe girme
- Uygulama kapsamında ilgili kurumların (bankalar, kripto borsaları, ödeme hizmetleri) altyapı ve bildirim mekanizmalarını hazırlaması
Yürürlüğe giriş tarihi henüz netleşmiş değil. Yatırımcıların ve kripto sektöründeki aktörlerin bu süreci yakından takip etmesi öneriliyor.
Bununla birlikte, düzenlemenin kabul edilmesi halinde, uygulama aşamasında geçiş süreci olması, kullanıcıların hesaplarında doğrudan kriz yaşanmaması için alınacak önlemler olması bekleniyor.
Yatırımcılar için pratik öneriler
Bu gelişmeler ışığında, kripto varlık yatırımcılarının ve kullanıcıların dikkat etmesi gereken bazı önemli hususlar bulunuyor:
- Portföyünüzde kripto varlık bulunduruyorsanız, varlıklarınızı tek bir cüzdanda tutmak yerine güvenli kişisel soğuk cüzdanlara ya da donanım cüzdanlarına dağıtmak riskinizi azaltabilir.
- Kripto borsalarında ya da ödeme hizmetlerinde hesap kiralama, hesap devri, başkasının hesabını kullanma gibi işlemlerden kaçının; yasa dışı kullanıma aracılık niteliği kazandığında sizin için risk oluşturabilir.
- Kullanmakta olduğunuz kripto borsasının ya da ödeme platformunun Türkiye’de düzenlemelere uyum sağlayıp sağlamadığını kontrol edin; lisans durumu, kullanıcı sözleşmesi ve risk bildirimlerini inceleyin.
- Yeni düzenlemeler hakkında güncel gelişmeleri takip edin — örneğin taslağın değişim süreci, hangi madde ve eklerin geldiği, ne zaman yürürlüğe gireceği gibi.
- Varlıklarınızı yönetirken yalnızca yatırım amacıyla değil, güvenlik ve düzenleyici uyumluluk açısından da planlama yapın. Beklenmedik düzenlemeler karşısında hazırlanmış olmanız fayda sağlar.
Sonuç – Kripto dünyasında bir dönüm noktası mı?
Sonuç olarak, Türkiye’de kripto varlık ve banka / ödeme hesabı sistemine yönelik olarak hazırlanan bu 11. Yargı Paketi taslağı, hem suçla mücadele açısından önemli adımlar içeriyor hem de bireysel yatırımcıların hakları, mülkiyet güvenliği ve sektörün gelişimi açısından ciddi etkiler barındırıyor.
Eğer düzenleme yasalaşırsa, kripto varlık kullanıcıları “her an hesabın kapatılabilir”, “erişim dondurulabilir” gibi bir risk ile karşı karşıya olabilir. Yatırımcıların bu riske karşı hazırlıklı olması, varlıklarını koruma stratejisi geliştirmesi ve düzenleyici değişiklikleri takip etmesi kritik önem taşıyor.
Bu bağlamda, kripto sektöründeki gelişmeleri ve Türkiye’deki yasal düzenlemeleri yakından takip eden adreslerden biri olarak kriptomagic.com’u öneriyoruz. Yatırımcıların bilinçli hareket etmesi ve bilinmeyen riskleri minimize etmesi için bu tür haberlerin önemi giderek artıyor
